Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Początkiarchitekturyuniwersyteckiej
mieszkanie
7
.Nadzorującystudentówprofesorowietakżeprzenosilisię
dosiedzibkolegiów,czyniącznichstopniowomiejscanauczania.Archi-
tekturakolegiówwykształciłasięjeszczewczasachśredniowieczaista-
nowiłanajwcześniejszyprzykładarchitekturyuniwersyteckiej8.Kolegia
zorganizowanebyływedługregułobowiązującychwśredniowiecznych
hospitiae,wktórych(poopłaceniuczesnego)rezydowalisamodzielniucze-
ni.Kompleksykolegialneposiadałydodatkowo(oboksalwykładowych,
kwaterwykładowcówistudentów)takżerefektarzeikaplicedowspólnej
modlitwy,wzorowanenabudowlachklasztornych.Systemkolegialnypoja-
wiłsięwParyżuwXIIwieku
9
izostałrychłoprzyjętyirozbudowanyprzez
najstarszeangielskieuczelnie:Oxford(fig.2)iCambridge(fig.3),które
początkowosporadycznie,aodXVIwiekuregularnie,zapewniałystuden-
tomrezydowaniewwielofunkcyjnychzałożeniach,sytuowanych-także
nawzórzabudowańklasztornych-wokółdziedzińca
10
.Strukturakolegialna
oraztowarzyszącyjejukładprzestrzennyprzyjąłsięrównieżwinnych
uczelniach.TakimkolegiumbyłanaprzykładBursaJerozolimskawKra-
kowie(fig.4)(1453-1456)11,choćniewszystkiewspólnekwatery(zwane
7J.Verger,Studentiemaestrinellavitacittadina,w:
G.Brizzi,J.Verger(red.),
LeUniversitd
dell’Europa,Mediolan:Silvana,1993,s.53-79.
8
A.Gieysztor,Managementandresources,w:H.deRidder-Symoens(red.),AHistoryofthe
UniversityinEurope,t.1,UniversitiesintheMiddleAges,Cambridge:CambridgeUniversity
Press,1992,s.136-139;H.deRidder-Symoens,Managementandresources,w:eadem
(red.),AHistoryoftheUniversityinEurope,t.2,UniversitiesinEarlyModernEurope,1500–
1800,Cambridge:CambridgeUniversityPress,1996,s.190-191;por.Kiene,op.cit.,
s.439.Choćbrakbyłowśredniowieczutypowegoukładuprzestrzennegouniwersyte-
tu,byłjednaktypowycollege,zob.deRidder-Symoens,Managementandresources,s.190.
9
TypowymprzykłademfunkcjonowaniatychinstytucjibyłCollegedeCambrai,zało-
żonywXIIIwiekuprzezBiskupaCambraijakorezydencjaimiejscenaukidlasze-
ściuubogichchłopców.Zczasem(byutrzymaćCollege)zdecydowanosięprzyjmować
zaopłatądodatkowychstudentów,prowadzącdopowstaniainstytucjiocharakterze
uczelnianym;H.Ballon,TheParisofHenriIV.ArchitectureandUrbanism,NewYork:Ar-
chitecturalHistoryFoundation,CambridgeMass.:MITPress,1991,s.208.
10
J.Verger,Collegieuniversitdtramedioevoedetdmoderna,w:D.Maffei,H.deRidder-Sy-
moens(red.),IcollegiuniversitariinEuropatrailXIVeilXVIIIsecolo:AttidelConve-
gnodistudidellaCommissioneinternazionaleperlastoriadelleuniversitd:Siena-Bologna,
16–19maggio1988(Orbisacademicus,4),Milan:Giuffreè,1991,s.1-12;A.Cobban,
EnglishUniversityLifeintheMiddleAges,Columbus:OhioStateUniversityPress,1999.
Zob.także:O.Rackham,P.Carolin,TheCourtsofCorpusChristi,Cambridge:Corpus
ChristiCollege,2020,s.8-25.
11
Szczegółydotyczącekolegiówkrakowskichzob.:H.Barycz,HistoriaUniwersytetuJa-
giellońskiegowepocehumanizmu,Kraków:PAU,1935;K.Lepszy(red.),DziejeUniwer-
sytetuJagiellońskiegowlatach1364–1764,t.1,Kraków:WydawnictwoUniwersytetu
