Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przedewszystkimokreśleniemnaktorlalkarz”/naktorkalalkarka”lubpo
prostunaktor/aktorka”
,coszłowparzezrozbudowywanymaktorskimcha-
rakteremprzedstawieńtworzonychwpolskichteatrachmającychwswojej
nazwienlalkę”
,ponadtoniewątpliwiewynikałozpotrzebywłączeniaprofesji
lalkarskiejwteatrartystycznyijejnobilitacji.WksiążceMetamorfozyteatru
lalekwXXwiekuJurkowskiprzypominał,żelalkarzjestnwwiększymstopniu
performeremniżaktorem”
.Badaczwyjaśniałtonastępująco:
Jestjednakpewne,żetakjakaktorteatruautoperformacjijestsobą,również
lalkarzpozostajesobą,choćswąenergiężyciowąwykorzystujenaprzywo-
łaniefikcjiwdziałaniachjegolalekiprzedmiotów.Jeślinawetniespełnia
wszystkichwarunkówautoperformacji,jasnejest,żeznajdujesięnapogra-
niczudwóchświatów:światawłasnego,nautobiograficznego”iświatarze-
czy,któredziękijegoenergiinpotrafią”sugerowaćistnienierzeczywistości
fikcyjnej.Lalkarz,uniezależniającsięodlalki,uzyskującstatusperformera,
mógłprzyjąćwyzwanieświatarzeczyiprzedmiotów,które-niezależnieod
swegopraktycznegopowołania-umiałybyćnosicielamisygnifikatu47.
Inaczejniżwprzytoczonymfragmenciewybitnypolskibadaczteatrula-
lekrozwinąłtematnlalkarzaperformera”wswegorodzajumanifeścieopubli-
kowanymnałamachnTeatruLalek”w2015roku.Pisałwtedy:
Lalkarzeperformerzytonowapropozycja,jakoanalogiadoartystówupra-
wiającychhappeningczyperformingart.Takjakoni-rzeźbiarze,malarze
iinnimistrzowierękodzieła-znajązasadywspółczesnejsztuki.Potrafią
sporządzićwłasnelalkiizademonstrowaćichteatralnąekspresjęzarówno
zpozycjiinscenizatora,jakiwykonawcy.Stanowiązjawiskoparalelnewo-
beclalkarzasensustricto.Niewszyscyperformerzysąlalkarzami.Niemniej
teoretycyamerykańscypróbująznaleźćdlanichwspólneśrodowiskozwy-
konawcamisztukimaterialnegoperformansu48.
WprzywołanymtekścieJurkowskiumieściłlalkarzaperformerawpolu
praktyknależącychdoperformanceart,czyliawangardowejsztukiperfor-
mansu,którarozwinęłasięwlatachsześćdziesiątychisiedemdziesiątych
XXwieku.Wswojejdefinicjiodwołałsiędowąskiegoujęciaterminunper-
formans”(jakosztukiperformansu),comadwiezasadniczekonsekwencje:
47
Tenże,MetamorfozyteatrulalekwXXwieku,s.277.Wtejczęścirozważańod-
wołujęsiędoswojegoartykułu:M.Wiśniewska,PerformersinPolishPuppetTeatre,
[w:]Puppetryinthe21stCentury:RefectionsandChallenges,s.20-23.
48
H.Jurkowski,Lalkarz-aktorlalkarz-performer,s.50.
Teatralnewspółdziałanieczłowiekaimateriiwświetleprzemian...37
