Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
ANTROPOLOGIAIANTROPOMOTORYKA–wybórzagadnień
103060Promieniowanie
GłównymźródłemenergiiZiemijestdocierającedoniejpromieniowaniesłonecz-
ne,któregotylkoznikomaczęśćdocieradoZiemi.Maonocharakterkrótkofalowy,
wprzeciwieństwiedopromieniowaniaZiemiiatmosfery,którejestdługofalowe.Na
wysokości20-50kmtlencząsteczkowyO
2przechodziwO
3-ozon.Ozonjestfiltrem
pochłaniającymenergiępromieniowania,zamieniającjąnaciepło,toteżtemperatura
wtejwarstwiewynosiok.70-1000C.DoZiemidocieraok.1%promieniowaniakrót-
kofalowego,comaznaczeniebiologiczne.DoZiemidocierająpromienierównolegle,
zależnieodwysokościsłońcanadhoryzontem.Wykazujeonozmiennośćdobową
isezonową.Intensywnośćpromieniowaniajestnajwiększewokolicachzwrotnika.
Większejestonowgórachinadmorzem.Niskiechmuryzatrzymująjegodopływdo
Ziemi.EnergiapromieniowaniadochodzącadoZiemijestzużywanananagrzewanie
dolnychwarstwatmosferyiZiemi.DużestężenieCO
2,parywodnejizanieczyszczenie
atmosferyzmniejszająprzepuszczalnośćzwrotnegopromieniowaniaZiemiwkierun-
kuwyższychwarstwatmosferyiwprzestrzeńkosmiczną.Zatrzymaniepromieniowa-
niadługofalowego-cieplnegoprowadzidoefektucieplarnianego.
OrganizmyżyjącenaZiemipoddawanesądziałaniutrzechodcinkówwidmafal
elektromagnetycznych-promienieultrafioletowe,widzialneipodczerwone.Wzależ-
nościoddługościfalipromieniowanieultrafioletowedzielisięnatypA,B,iC,aleak-
tywnośćbiologicznąmatylkoAiB,działającleczniczonp.nachorobyskóry(łuszczy-
ca,owrzodzenie),aktywizujewit.Dwskórze,regulujegospodarkęhormonalną,licz-
bęerytrocytówitd.NadfioletCmawłaściwościbakteriobójczeiwykorzystujesięgo
wsterylizacjipomieszczeńleczniczych,czywodkażaniuwody.
Promieniowaniepodczerwonewywołujeefektycieplne.Promieniowaniesłonecz-
ne,lampykwarcoweiinnedziałająleczniczo,stądpanujemodanahelioterapięsto-
sowanąm.in.wzwalczaniustanówzapalnych.Niedoborypromieniowaniaprzydłu-
gotrwałejpochmurnejpogodziepogłębiająstanynerwicowe,stanchorychnanadci-
śnienieimiażdżycęnaczyń.Wniektórychrejonachglobupromieniowaniewywołuje
zaburzeniabiocenoz,głównieocharakterzemutacyjnyminowotworowym.Zmiany
tenasilająpromienierentgenowskieiizotopówradioaktywnychstosowanychwprze-
myśleilecznictwie.Pewnailośćizotopówradioaktywnychuwalniasięteżpodczas
spalaniawęgla.Majeżużelstosowanydoprodukcjimateriałówbudowlanych.Skutki
ekologicznemajązwiązekzpromieniowaniempolaelektromagnetycznego.Wysoki
stopieńpromieniowaniamawIndiachstanKerala,wPolsceniektórerejonyDolnego
Śląska,związanezkopalniamiuranu.
1.4.Człowiekaśrodowiskoatmosferyczne
CiśnieniepowietrzanapowierzchnięZiemijestwynikiemdziałaniapolagrawita-
cyjnego.Zależyonoodwysokościnadpoziomemmorzaiwrazzewzrostemwy-
sokościmaleje.Mieszkańcynizinprzeniesieniwwysokiegóryodczuwająteróżnice
