Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
M.Piecyk
Bardzoistotnąinformacjąoobiekciedobadańjestjegojednorodność.Idealny
produkttotaki,któryjestjednolitywewszystkichmiejscachpartii,wtedymożna
mówićopartiijednorodnej.Pobraniepróbekztakiejpartiijestproste,bomożna
pobraćjednąpróbkęzdowolnegomiejscaibędzieonareprezentatywnawstosunku
docałejpartii.Niestetywprzypadkuproduktówspożywczychtakasytuacjawystę-
pujeniezmiernierzadkoinajczęściejmamydoczynieniazpartiaminiejednorod-
nymi.Przyzbieraniuinformacjiopartiinależyteżwziąćpoduwagęmożliwość
wystąpieniazmiennościrozkładuwłaściwościzkierunkiemiczasem(niejednorod-
nośćnieprzypadkowa).Przykłademjestpartiaziarnaoróżnejwielkości,wktórej
podczasprzeładunkuitransportumożenastąpićsegregacjaziarnawedługwielkości
ziaren.Wtakiejsytuacjipróbkęnależypobieraćzcałejwysokościlubkilkapróbek
zkilkuwarstw.
Nietylkoniejednorodnośćpartiijestproblemem,aleteżrozmieszczenieanalitu
wpartii.Najtrudniejszymprzypadkiemsąmykotoksyny,któremogąbyćrozmiesz-
czonelosowowcałejpartii,idlategoniemożnazałożyćichrozkładunormalnego
(rozkładGaussa).Częstowtymprzypadkumetodyanalitycznewnosząmniejszy
błądniżpobieraniepróbek.
Napodstawiezebranychpowyższychinformacjiopracowywanyjestplanpobie-
raniapróbekwpostacidokumentu,któryzawierainformacjenatematcelupobie-
raniapróbek,oznaczanychwłaściwości,osobypobierającejpróbki,strategii(meto-
dyki)pobieraniapróbekorazkonserwacji,pakowania,etykietowania,transportu
iprzechowywaniapobranychpróbek.Należyzaznaczyć,żeżadenplanpobierania
próbekniemożezagwarantować,żekażdapozycjawpartiijestzgodnazprzepi-
sami.Opracowanieplanuzgodniezwytycznymizzastosowaniemnarzędzistaty-
stycznychpozwalanaotrzymanieakceptowalnegopoziomujakościtegoetapupro-
cesuanalitycznego.
Wybórosobypobierającejpróbkizależyodjednostkiwykonującejbadania
iceluanaliz.Próbkidokontroliprodukcjisąpobieraneprzezpracownikówzakładu,
adoocenyzgodnościwramachurzędowejkontroliprzezpracownikówinspekcji.
Wtymprzypadkumogąbyćdodatkowewymagania,np.próbkidoocenyzanieczysz-
czeńsąpobieraneprzezpracownikówzuprawnieniami.Częstopróbkisąpobierane
dowykonaniaanalizzleconychprzezproducentawlaboratoriumzewnętrznym.
Wtymprzypadkujestważnycelbadań-jeślipróbkisąpobieranedoocenyzgodno-
ścipartii,powinnybyćpobieraneprzezpracownikówlaboratorium.
Strategia(metodyka)pobieraniapróbekobejmuje:
•
określenieliczbypróbekpierwotnychiichmasy,
•
wybórjednosteklubmiejscwpartii,zktórychbędąpobieranepróbki,
•
wybórtechnikipobierania-najczęściejodpowiednichnarzędzi,
•
sposóbwydzieleniapróbkilaboratoryjnej.
