Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ZbigniewLewicki
szukaćzłota,anieoraćczysiać.Jeszczew1617r.wcałejosadziebyłotylko
kilkapługów,adopołowyXVIIw.ichliczbanieprzekroczyła150.
Możnapowiedzieć,żeprzybyszedzielilisięnatych,którzyniepotrafilipra-
cować,itych,którzypracowaćniechcieli,cosprowadziłonieuniknionywtej
sytuacjigłód.Cogorsza,osadazostałaumieszczonawmiejscuzapewniającym
jejbezpieczeństwoprzedewentualnymatakiemflotyhiszpańskiej,atakżena-
paściązestronyIndian,ale-oczymkoloniściniewiedzieli-niezwyklenieko-
rzystnymdlazdrowia.
W1609r.zmienionoorganizacjęzarządukompaniiwLondynie,awprowa-
dzenietychzmianwyznaczawpraktycemoment,gdyosadaJamestownprze-
istoczyłasięwkolonięWirginia.Kolonistomprzekazanowięcejuprawnień,
azarządpostanowiłteżprzyciągnąćnowychinwestorówikolonistówmożli-
wościąuzyskanianawłasnośćziemi.Wtensposóbpowstałsystemznanypod
nazwąheadright,nprawoodosoby”.Każdyndawny”kolonistaotrzymałprawo
do100akrówziemi,nowikoloniścinatomiastdostawalipo50akrów(20hek-
tarów).SystemtenobowiązywałmniejwięcejdopołowyXVIIIw.Możliwość
nieodpłatnegootrzymaniaziemibyłaniezwykleatrakcyjnadlarzeszobywateli
angielskich,całkowiciepozbawionychtakichnadzieiwojczyźnie.Ziemiapo-
zwoliłabudowaćegzystencjęopartąnauprawieroli,anietylkonamirażuzłota.
WszystkietezmianynieocaliłybyjednakWirginii,gdybyniewprowadzenie
uprawytytoniu,którazapewniłabytkolonii.
ZkoleisąsiedniMarylandpowstałnamocydecyzjikrólewskiej,którąKa-
rolIuregulowałswojedługiwobecGeorge’aCalverta,lordaBaltimore.Królna-
zwałkolonięMarylandnacześćswojejżonyMariiHenrietty.Calvertbyłjednak
katolikiemipowszechnieuważano,żenazwakoloniipochodziodśw.Marii.
WirginiaiMarylandto-wnajwiększymskrócie-twarzAmerykizarad-
nej:mimowszelkichprzeciwności,mimonawetwłasnejnieudolności,grupa
źleprzygotowanychosadnikówosiągnęłaostateczniesukces.Totakżetwarz
Amerykikomercyjnej,bosukcestenmiałprzedewszystkimwymiarfinansowy.
Ihistoriapaństwaamerykańskiegoprzybrałabyzupełnieinnykształt,gdybynie
jegodrugatwarz:religijna,moralna,skoncentrowananienaliściachtytoniu,
lecznazasadach.TotwarzkoloniiNowejAnglii.
Podwalinypodtakąformępaństwaamerykańskiegopołożyliczłonkowiean-
gielskiejsektyseparatystów.Wskutekniemożnościswobodnegopraktykowania
swychprzekonańwAnglii,gdziedominowałwrogiimKościółanglikański,po
pewnychprzygodachudalisięostateczniew1620r.doAmeryki.
PłynęlinapokładziestatkuMayflower,aprzedwyjściemnalądspisaliregu-
łyzarządzaniaosadą.Wpodpisanymprzezwszystkichdokumencienoszącym
nazwęTheMayflowerCompact(UmowazMayflower)zgodzonosię,żecelem
nadrzędnymjeststworzenienobywatelskiegoorganizmupolitycznego”.Doku-
menttennazywanybyłpóźniejnpierwsząkonstytucjąamerykańską”,alepoję-
ciategonienależyrozumiećdosłownie.TheMayflowerCompactbyłjedynie
12
