Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Piśmienność,politykapiśmienności,szkoła
37
Toorn38opisałczynnościHkulturyskrybów”zaangażowanychwspisywanieBiblii
hebrajskiej,któretakprzekształciłytradycjęoralną,abywpasowałasięwHreguły
gatunkupisanego”39.Oileprzekazyoralneprzeważniesąparataktyczne–tozna-
czypołączonetakimizwrotamijakHigdy”,otyleprzekazypiśmiennesązwykle
hipotaktyczne,awięckonsekwentniewystępująwnichtakiespójnikilogiczne
jakHprzeto”.MichaelA.K.Halliday40opisałterozwiniętestrukturypiśmienne
wkategoriachHmetaforygramatycznej”,polegającejzasadniczonaużyciusłów
zjednejklasysyntaktycznejjakoelementówinnejklasyistworzeniutymsamym
bardziejzłożonychzdań,którestałysięwyróżniającącechąjęzykapisanego.Ruth
A.BermaniDoritRavid41wykazały,żetylkobardziejzaawansowaniautorzysą
wstanieposługiwaćsięśrodkamileksykalnymiisyntaktycznymipotrzebnymi,by
uprawiaćpiśmiennictwonaukowe:Hjęzykpisanyorazdyskursinformacyjnyłączą
się,abystworzyćuprzywilejowanądomenębogategoizłożonegoużyciajęzyka”.
PodjęteprzezDouglasaBiberabadaniatekstówtakżeujawniająinterakcjęmię-
dzystylemagatunkiem42.CatherineE.SnowiPaolaUccelli43przekonują,że
piśmiennośćakademickaobejmujeśrodkigramatyczne(tj.leksykę,syntaktykę,
stylorazgatunek),któreumożliwiająnowoczesnepiśmiennictwonaukoweoraz
nowoczesnąmyślnaukową.Chociażniektóreztychśrodkówbyłydostępnejuż
wstarożytności−pojawiałysięnp.wtakichformachjaksztukaoratorska44,to
związaneznimiumiejętnościprędkozostałyograniczonedopisania,czytania,ko-
mentowaniaikrytykowaniatekstóworazinnychdokumentów45.
Zaawansowaneformypiśmiennictwawystępująwramachpraktykspołecz-
nych,októrychmyślimyjakoodyscyplinachakademickich,orazmająznaczenie
izastosowanieprzedewszystkimwobrębieokreślonychwspólnottekstowych.
Przynależnośćdonichwymagaumiejętnościużywaniairozumieniazarównozasad
rządzącychpismem,jakizałożeńobowiązującychprzylekturzetekstówpodstawo-
wychdladanejdyscypliny46.Niektórespośródzasadwyższegorzędusązwiązane
38K.vanderToorn,ScribalCultureandtheMakingoftheHebrewBible,Cambridge2007.
39Tamże,s.111.
40M.A.K.Halliday,SpokenandWrittenModesofMeaning,[w:]ComprehendingOral
andWrittenLanguage,red.R.Horowitz,J.S.Samuels,SanDiego1987,s.55−82.Zob.także
W.L.Chafe,LinguisticDifferencesProducedbyDifferencesbetweenSpeechandWriting,[w:]Lite-
racy,Language,andLearning,red.D.R.Olson,N.Torrance,A.Hildyard,Cambridge1985.
41R.A.Berman,D.Ravid,dz.cyt.
42D.Biber,AreThereLinguisticConsequencesofLiteracy?ComparingthePotentialsof
LanguageUseinSpeechandWriting,[w:]TheCambridgeHandbookofLiteracy,dz.cyt.,s.75−91.
43C.E.Snow,P
.Uccelli,dz.cyt.
44Zob.R.Thomas,TheOriginsofWesternLiteracy.LiteracyinAncientGreeceandRome,
[w:]TheCambridgeHandbookofLiteracy,dz.cyt.,s.346−361.
45Zob.N.Everett,LiteracyfromLateAntiquitytotheEarlyMiddleAges,c.300-800AD,
[w:]TheCambridgeHandbookofLiteracy,dz.cyt.,s.362−385.
46Zob.K.Chemla,LiteracyandtheHistoryofScience:ReflectionsBasedonChineseand
OtherSources,[w:]TheCambridgeHandbookofLiteracy,dz.cyt.,s.253−270.
