Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AleksanderWielopolski.Próbaustrojowejrekonstrukcji...
bezżadnegoudziałumieszkańców,pozostawionychpozaobrębemadministracyjnejhierar-
chii”
13
.Eksplikującpotrzebęzmianwtymzakresiewraporciezawartosugestiędopuszczenia
ludnościKrólestwadonudziałuwzarządziemiejscowemisprawamiiotworzeniaimtym
sposobemdrogidodziałalnościlegalnej,którabypociągnęłazasobąteważnenastępstwa,
żedałabyimsposobnośćdopożytecznychzajęćizmniejszyłabywpływ,jakibynanich
występnepoduszczaniewywieraćmogły”
14
.Proponowanozatemwprowadzeniereformy
municypalnejirozpoczęciejejwdrażaniaodgłównychmiastKrólestwaPolskiego,elekcyj-
nychradpowiatowych,zzastrzeżeniem,iżtakainstytucjacoprawdaniebyłaprzewidziana
wStatucieOrganicznym,alekorzyścizichzaistnieniabyłybybezdyskusyjne,orazstworzenie
radgubernialnych,któreweszłybywmiejsceprojektowanychjeszczew1832r
.radwoje-
wódzkich.RaportTymowskiegowskazywałponadtokoniecznośćrezygnacjizprzewidzia-
negowStatucieOrganicznympodziałuwyborcównaszlachtęinieszlachtę,jakteżprzyjęcie
zasady
,iżczynneprawowyborczemożeprzysługiwaćkażdemuposiadaczowinieruchomości
ziemskiej,couzasadnianom.in.tym,iżwKrólestwiePolskimznacznaczęśćgruntówzdążyła
jużprzejśćwręceosóbspozakręgunobilitowanych,atakżedopuszczonodosprawowania
urzędównwszelkichbezwyjątkupoddanych(...)bezróżnicystanuipochodzenia”
,zaśutrzy-
mywanietychróżnicnapłaszczyźnieprawawyborczegonniebyłobywłaściwem,spowodo-
wałobypewnedrażliwekolizje,anawetprzyjętebyłobyniekorzystnieprzez(...)szlachtę”
15
.
Wypowiadającsięcodozakresukompetencjiprzyszłychradpowiatowych,zastrzeżono,
iżmiałybyoneczuwaćnadprawidłowościąumówooczynszowanie,zawartychpomiędzy
właścicielamidóbrziemskichawłościanami,dbaćokwestieubezpieczeńiprzeciwdziałać
ewentualnymepidemiomwśródzwierząthodowlanych,zajmowaćsięstanemndrógbocz-
nych”
,sprawowaćnadzórnadzakładamidobroczynnymiorazuczestniczyćtakżewpoborze
rekruta.Dalejwraporcieprzewidywanoewentualnynadzórradpowiatowychnadpropinacją
alkoholuorazichudziałuwrozdzialenpowinnościwykonywanychwnaturze”
,tj.szarwarku,
dostawiepodwód,podatkugruntowymwproduktachnapotrzebywojenne,atakżewspra-
wachrozdziałupodatkówwpowiecie,oilenrząduznazawłaściwepowołaćdoudziałuwtem
Radę”
.Radypowiatowedysponowałybytakżeuprawnieniemdowystępowaniazapośred-
nictwemichgubernialnychodpowiednikówwkwestiitakzwanychndodatkowychkopiejek
napotrzebypowiatu”
16
.Zkoleiradygubernialnebyłybyuprawnionedozatwierdzania
podprezydencjągubernatoracywilnegowobecnościprezesówtrybunałówcywilnych
iprokuratorów,kontraktówczynszowych.Miałybyrównieżsprawowaćnadzórnadzakła-
damidobroczynnymiorazwięźniami,wypowiadaćsięwkwestiiżądańradpowiatowych
dotyczącychdodatkowychśrodkówfinansowychwynikającychzpodziałupodatków,jakrów-
nieżdozakresuichdziałanianależałobywystępowaniedowładzrządowychwkwestiach
13
14
15
16
Ibidem,s.49.
Ibidem,s.51.
Ibidem,s.52.
Ibidem,s.52-53.
12
