Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Podmiotysubpaństwowestanowiączęśćsystemówpolityczno-ustrojowychsuwe-
rennychuczestnikówstosunkówmiędzynarodowychlubpodporządkowanych
imterytoriówzależnych.Partiepolitycznesąnaprzykładelementemkrajo-
wych(narodowych)systemówpartyjnych.Regiony(województwa,prowincje,
landyitd.)tonatomiastpodstawoweskładnikiadministracyjno-terytorialnego
podziałupaństwa,zajmującemiejscenmiędzy”poziomempaństwajakocałości
ainnymi(niższegorzędu)jednostkamiadministracyjno-terytorialnymi1.Auto-
nomiaoddziaływańtegorodzajupodmiotówzależywprostodprzyjętychna
gruncieichpaństwmacierzystychrozwiązańustrojowych(wymiarformalny)
orazpraktykiichimplementacjii-szerzej-panującejtamkulturypolitycznej
(wymiarnieformalny).Największymimożliwościamiautonomicznegodziałania
-takwwymiarzewewnątrzpaństwowym,jakimiędzynarodowym-dysponują
podmiotysubpaństwowewpaństwachoutrwalonychsystemachdemokratycz-
nych,cechującychsięwysokąkulturąpolitycznąorazotwartościąnaświattakże
wsferzeekonomicznej(gospodarkiwolnorynkowe).Wpaństwachniedemo-
kratycznych(autorytarnychorazreżimachnhybrydowych”-łączącychpewne
cechysystemówdemokratycznychiautorytarnych)podmiotysubpaństwowe
sązawszeograniczoneprzezpaństwamacierzystenietylkoprzyzastosowa-
niuformalnych,aleinieformalnychmechanizmówkontroli.Ichoddziaływania
zostająściślepowiązanezdoktrynąipraktykąpolitykiwdrażanejprzezwładze
państwowe.Wartododać,żeautonomiapodmiotówsubpaństwowychmożefak-
tyczniewzrastać,nawetgwałtownie,wokresachosłabieniawładzypaństwowej
zarównowsystemachdemokratycznych,jakiautorytarnych.Takiegowłaśnie
zjawiskadoświadczyłZwiązekSocjalistycznychRepublikRadzieckich(Związek
Radziecki,ZSRR)wschyłkowymokresieswojegoistnienia(przełomlat80.
i90.XXwieku)orazFederacjaRosyjska(Rosja)przed2000rokiem.
Skororegionysubpaństwowesąelementemskładowympaństw,toniemogą
odgrywaćrolisamodzielnychuczestnikówstosunkówmiędzynarodowych.Niedys-
ponująwłasnąpodmiotowościąprawnomiędzynarodową.Podejmującdziałaniana
areniemiędzynarodowej,czyniątowyłączniejakojednostkiadministracyjno-tery-
torialne,korzystającezpodmiotowościprawnomiędzynarodowejpaństwmacierzy-
stych.Regionyniemająsuwerennychwładzzdolnychdozdefiniowaniaczegośna
1Wpracyprzyjętopolitycznąkoncepcjęregionusubpaństwowego.Zob.rozdziałI.
