Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ProcesprzygotowaniażołnierzyWPdoudziałuwoperacjachpozagranicamikraju
29
komercjalizacjąprzemocywojennej,wktórejnastępujezespolenieprzemocy
zżyciemzarobkowym.MarkDufelduważazkolei,że„nowewojny”niepo-
winnybyćrozpatrywanetylkoiwyłączniewkategoriachstosowaniaprzemocy,
aleznacznieszerzej,jakoformatransformacjispołecznej,którawychodzipoza
klasyczne,wąskie,gospodarczeipolityczne,modelerozwojuwydarzeń18.Często
wtegotypukonfliktachbiorąudziałwięcejniżdwiestrony,agranicamiędzy
przeciwnikiemaludnościącywilnąstajesięniebezpieczniecienka.„Nowewoj-
ny”stawałysięzjawiskiemcorazbardziejpowszechnym,stądpowrześniowych
atakachterrorystycznychnanowojorskiewieżenaforummiędzynarodowepo-
wróciłtematpaństwupadłych.Państwaupadłe(wliteraturzenazywanerównież
dysfunkcyjnymi)topaństwa,któreniesąwstaniesamodzielniezapewnićna
swoimterytoriumprzestrzeganiaprawaiporządku,atakżewypełnićzobowiązań
międzynarodowych.Sątokrajebędącewstaniecałkowitejdezintegracjiwię-
zispołecznychorazdemontażuinfrastrukturypaństwowo-prawnej,związanej
zkryzysemekonomicznympaństwa,ubóstwem,głodem,katastrofamihuma-
nitarnymioraznaruszeniemprawczłowiekaiwolnościobywatelskich19.Naj-
bardziejwyraźnymsymptomemupadkupaństwajestutrataprzezregularnesiły
zbrojeorazlegalniedziałającesłużbybezpieczeństwamonopolunastosowanie
siły(przemocy)20.Jakłatwozauważyćobszarkrajówniestabilnychjestjedno-
cześnieregionemnajczęstszegowystępowaniakonfliktówzbrojnychikryzysów.
Problempaństwupadłychlubbędącychwstanie,czyteżnaskraju,kryzysujest
nietylkoproblememstałym,lecztakżepowszechnym.Najbardziejdysfunkcyjne
państwaznajdująsięwregionieCzarnejAfryki,BliskiegoWschoduorazAzji
Południowej.Przyczynytakiejkondycjipaństwsązłożone,jednakmożnaza-
uważyć,żewewszystkichpodstawowymproblememjestzapewnienieikontro-
lowaniebezpieczeństwawewnątrzkraju.Pomimopojawieniasiępewnejliczby
nowychkonfliktów(konfliktyzwiązanezwybuchemArabskiejWiosnyLudów,
konfliktnaUkrainie),wdalszymciąguwiększaliczbakonfliktówtozjawiskajuż
istniejące,ocharakterzedługotrwałymbądźteżbędąceskutkiemodmrożenia
18
Por.M.Peter-Wirski,Wpływczynnikówpronowoczesnościnapowstawaniefenomenu
państwupadłych[w:]R.Kłosowicz,A.Mania(red.),Problemupadkupaństwwstosunkach
międzynarodowych,WydawnictwoUniwersytetuJagiellońskiego,Kraków2012,s.61.
19
Por.S.Bieleń,Państwaupadłe[w:]J.Symonides(red.),OrganizacjaNarodówZjed-
noczonych–bilansiperspektywy,WydawnictwoNaukoweScholar,Warszawa2006,s.622.
20
Por.M.Stańczyk-Minkiewicz,Terytoriumpaństwupadłychjakoprzestrzeńsprzyjająca
powstawaniu,rozwojowiidziałalnościorganizacjiterrorystycznych[w:]R.Kłosowicz,A.Ma-
nia(red.),Problemł,s.208.
