Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
15
Spójrzmyteraznatęsamąsytuacjęnaukowo.Mamyołówek,czyliobiektpomiaru,
orazlinijkę,czyliprzyrządpomiarowywyskalowanywzględemjakiegośwzorcadługości.
Przykładająclinijkędoołówkaiodczytującjegodługość,dokonujemyaktupomiaru.Jest
topomiarbezpośredni,ponieważmożemyodczytaćjegowartośćwprostzapomocąprzy-
rządu.Niemusimywyznaczaćdługościołówkanapodstawierezultatówbezpośrednich
pomiarówinnychwielkościfizycznych,którezdługościąwiążejakaśzależnośćfunkcyjna.
Ponieważkoniecołówkaznajdujesięmiędzy3cmi8mma3cmi9mm,ajakowartość
zmierzonąprzyjęliśmy3,8cm,wynikpomiarunieodzwierciedlawsposóbścisłypraw-
dziwejdługościołówka,tylkojejwartośćprzybliżoną.Popełniliśmywięcbłąd,alebyłon
niedouniknięcia.Możemygojedyniezminimalizować,stosującjakąśpozwalającąnato
metodę.Dziękitemuwynikpomiarubędziebliższyprawdziwejwartościmierzonegoobiek-
tu,alepoziomufnościwynikupomiarunigdynieosiągniewartości100%(więcejinformacji
natematbłędówpomiarówwielkościfizycznychznajdujesięwDodatkach).
Opracowaniewynikówpomiarówdostarczadodatkowychinformacjizwiązanych
zpomiaremczyteżseriąpomiarów.Umożliwiailościowewyznaczeniebłędów,odchy-
leniastandardowego,jakrównieżwspomnianejjużufnościwynikupomiaru.Stosowane
wtymcelumetodymogąsięograniczaćdouzyskaniapodstawowychinformacjinatemat
wynikówpomiarówlubbyćrozbudowanedopostaciwyrafinowanejanalizystatystycznej
bazującejnapojęciuprawdopodobieństwa.Takczyinaczej,prawdziwejdługościołówka
niepoznamynigdy,zawszebędzietowartośćprzybliżonaiobarczonabłędem.Naszczęś-
ciedopomiaruzarównodługościołówka,jakiwieluinnychobiektówposiadamynatyle
precyzyjneprzyrządyinatylezaawansowanemetodyredukcjibłędów,żepotrafimyesty-
mowaćprawdziwąwartośćdanegoobiektuzzadowalającąnasdokładnością,któraumoż-
liwiaiułatwiacodziennefunkcjonowanieludzkiegoświata.
Błędywspomnianepowyżejzaliczasiędokategoriibłędówstatystycznych.Po-
jawiająsięoneprzypomiarze,awpełniuwidaczniająpodczasstatystycznejanalizy
wynikówpomiarówlubdanych.Stanowiąpodzbiórszerszegozbiorubłędówlogicz-
nych,któresązwiązanezprocesemlogicznegorozumowania.Logikajestuniwer-
salnymsposobemwyborupostępowania,dokonywanegonacodzieńprzezkażdego
znas(np.podczasopracowywaniawynikówpomiarów,aleteżwtrakciezakupów
czymyciasamochodu)
1
.Oczywiściezdarzasię,żejakoludzieczasamipostępujemy
nielogicznieczyteż-jakotosięmówi-wbrewlogice,aleraczejsątowyjątkowesy-
tuacje,aniereguła.Prawiekażdadecyzja,jakąpodejmujemy,bezwzględunajejwar-
tośćmoralną,jest-przynajmniejznaszegoosobistegopunktuwidzenia-logiczna,
aczęstonawetobiektywnielogiczna.Niemniej,pomijającsytuacje,wktórychświa-
domiepodejmujemydecyzjenielogiczne,doprocesulogicznegorozumowaniamogą
sięwkraśćbłędy,czyliróżnegorodzajupomyłkiwrozumowaniuczywnioskowaniu,
1
WfilmachzseriiStarTrekistniejehumanoidalnarasaWolkanów,którzyprzypodejmowaniudecyzji
kierująsięwyłącznieracjonalnymilogicznymmyśleniem(ang.purelogic).
