Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie.Antropologiajakofilozofiaempiryczna
23
towaćzachowanianaszychbraciisióstr.Celtenmożebyćosiągnięty
poprzezkrytyczneustosunkowaniesiędopoglądówinnychbadaczyi
ustanowieniepewnegowspólnegopodłożadlawyciągania,dykto-
wanychrozsądkiemiregulowanychzasadamikrytycznejinterpreta-
cji,wniosków.Ponieważniemajakiejśjednejdrogiprowadzącejdo
takiejnaukowejwymianyzdań,przetopodążamwielomaścieżkami
wiodącymidomegocelupoprzezczynienieszereguprzybliżeńoraz
stosowanieróżnorakichmetodwpodchodzeniudoproblemu.Te
ostatnie-oscylująodrekonstrukcjihistorycznejideinatematracjo-
nalnościirelatywizmuwantropologii,przezkrytycznąocenęteorii
innychbadaczy,posugerowaniepewnychnowychrozwiązań.W
pewnychmomentachbędę,poniekąd,spoglądałnatensamproblem
zinnychperspektywiwodmiennychkontekstach.
Książkataskładasięztrzechtakichprzybliżeń.Wczęścipierwszej
przedstawiamkrótkizarysgenealogiikwestiietnocentryzmu,racjo-
nalizmuirelatywizmuwnaukachspołecznychihumanistyce.Jaksię
okazuje,problemytebyłypodnoszoneświadomie,bądźimplicitejuż
odsamegozaraniarefleksjiantropologicznej.Staramsięnakreślić
zasadniczepunktyspornemiędzyuniwersalistami(absolutystami,
racjonalistami,realistami)apartykularystami(relatywistami),po-
przezanalizęsposobu,wjakikontrowersjatabyłaujmowanaprzez
prominentnychznawcówprzedmiotu.Dwaopozycyjnestanowiska,
racjonalizmirelatywizm,podobniejakwielebardziejheterogenicz-
nychlubpośrednichstanowisk,poddanezostająkrytycezpunktu
widzenia,któryintegrujewkład„zwrotulingwistycznego”wfilozofii
doanalizypoznaniairacjonalnegocharakterudziałańludzkich.Taki
tokpostępowaniaumożliwimiwskazanienajistotniejszychniekonse-
kwencjipojawiającychsięwleżącychnazapleczuteoriiantropolo-
gicznychzałożeńfilozoficznychorazargumentówdotyczącychogra-
niczeńuzasadnionegowysuwaniateoriiwantropologii.Sprawdzam,
wjakimstopniuproblemracjonalnościmożebyćpostrzegany
wświetlepraktykietnograficznejorazzlokalizowanyhistorycznie,
awjakimwynikazprzygodnościsądówkulturowych.Odrzucam
skrajniepostmodernistycznypogląd,żepojęcieracjonalnościjestbez-
użyteczneiproponujęzrelatywizowane,niefundamentalistyczne,
pragmatyczneiograniczonerozumienieracjonalnościwantropologii.
Utrzymuję,żezałożenieoracjonalnościdziałań(którebezwzględnie
odróżnićtrzebaodDoktrynyRacjonalizmu)jestinherentnączyim-
