Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
2.Istotakontroliwewnętrznej
EwaW.Babuśka
Istotąkażdejkontroli,awięcikontroliwewnętrznej,jestsprawdzanie,badanie
orazocenazdarzeń,stanów,zjawisk,faktów,czynnościludzkichiichwyników
podkątemzgodnościzwielkościamiwzorcowymiwystępującymiwpostaci
norm,standardów,regułpostępowania,zasaddziałaniaczyinnychustalonych
zgórymiariwyznaczeń.Kontrolaniejestdziałaniemsamoistnym,leczwtórnym
wstosunkudorzeczywistości;niejestonasiłąpierwotną,inicjującąlubkreu-
jącąokreślonezdarzeniaiczyny,któremożejedynieujawniaćiwartościować;
nieposiadateżtakiejmocysprawczej,bymogłasamazsiebiegwarantować
izabezpieczaćsprawneiperfekcyjnedziałanieorganizacji.Kontrolawewnętrzna
jestnarzędziemdoosiągnięciacelu,niecelemsamymwsobie.Zrozumienietej
podstawowejinaturalnejdlakontroliwewnętrznejrolipozwalazrozumiećjej
ograniczenia.Kontrolataniemożebyćrozwiązaniemwszystkichproblemów
przedsiębiorstwa.Niemożegwarantowaćpełnejrealizacjicelówicałkowitej
eliminacjibłędów,szkódistrat.Stawianieprzedkontroląwewnętrznązbytwygó-
rowanychzadań,np.związanychzprognozowaniemlubprzewidywaniembłędów,
nieprawidłowościczydysfunkcji,możeprowadzićdoimpasu.Oczekiwaniamuszą
byćzracjonalizowane,realistyczne,konkretne,uwzględniająceprzedewszystkim
relacjękosztówikorzyściwynikającychzjejwprowadzeniaiutrzymywania.
Sednokontrolileżywustalaniu,konfrontacjiiwyjaśnianiurelacjimiędzywzor-
camiaichrealizacjąwjednostce.Tociągłeporównywanieprzyjętychnormzich
wykonaniemwdłuższychprzedziałachczasowychjestpodstawowymprzejawem
działalnościkontrolnejwewnątrzorganizacjiistanowiistotękontroliwewnętrznej,
przesądzającotreściisensietegopojęcia.
Kontrolawewnętrznaskładasięzseriidziałańprzenikającychcałąinfrastruk-
turęorganizacji,zintegrowanychznią,anietylkodoniejdodanych,stądjest
procesemobejmującymciągiczynnościzgrupowanychwetapach(fazach)kontroli
polegającychna:określeniupożądanegostanuzapomocąnormtworzącychbazę
porównawczą,ustaleniustanufaktycznegodrogąpomiaruwykonanychzadań,
porównaniuwykonaniazestanemodniesienia(zmierzalnymwzorcemjako
podstawąporównań)wceluustaleniazgodnościlubniezgodności,wyjaśnieniu
przyczynodchyleńispowodowaniuichusunięciaprzezsformułowaniewniosków,
zaleceńpokontrolnych(rekomendacji)isprawdzenieichrealizacji.
Podstawąkażdejkontrolijestpomiar.Gdyniedasięustalićwielkościobowią-
zującejwdanymprzypadku,niemożnauznaćczynnościsprawdzaniazakontrolę.
Warunkiemprawidłowejkontroliidojściajejdoskutkujestmierzalnośćzastoso-
wanychpodstawocenkontrolnych.Podstawamimiariocensąkryteriakontroli:
celowość,legalność,rzetelnośćigospodarność.Kontrolawewnętrznajestprze-
prowadzanaprzezorganywładzyiwykonawczewchodzącewskładorganizacji;
