Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kapitałludzkiikapitałspołecznyadobrobytmaterialny.Polskiparadoks
sprzyjadługoterminowyminwestycjomidyfuzji
przytymzwrócićuwagęnafakt–iwyrazićza-
wiedzy,zapobieganadużywaniudobrawspól-
razemzdziwienie–żebadanianadroląkapitału
negoizwiększasolidarnośćmiędzygrupową,
ludzkiegoikapitałuspołecznegotocząsięrów-
atakżepoprzezrozwójtrzeciegosektorasprzy-
nolegle,niezależnieodsiebie.Gdywprzeglą-
jaspołecznejkontrolidziałaniawładz(Coleman
darkachnajwiększychelektronicznychbazlite-
1990;Knack,Keefer1997;Sztompka2007;
raturyekonomicznejisocjologicznejwpisałem
LaPortaiin.1997;Glaeser,Laibson,Sacerdote
koniunkcyjniehasła„kapitałspołeczny”i„ka-
2002;Putnam2000,2003).Oczywiściezalety
pitałludzki”,otrzymałemwynikniemalzero-
kapitałuspołecznegonieograniczająsięjedy-
wy,nielicząckilkuartykułówpublicystycznych
niedoefektówekonomicznych.Rozciągająsię
iteoretycznych.Ponieważobakapitałymogąbyć
naszerokorozumianąjakośćżyciaspołeczeń-
zesobąsilnieskorelowane,nieuwzględnianieich
stwa.Wniniejszymopracowaniuograniczy-
jednoczesnezwiększaprawdopodobieństwopo-
mysięjednaktylkodoefektówekonomicznych,
zytywnegozwiązkumiędzykapitałemludzkim
tj.dochodówosobistychidochodówwspólnot
iwskaźnikamirozwojunapoziomiekrajówczy
(PKB,dochodypowiatów)orazdobrobytuma-
regionów.Jeślipouwzględnieniukapitałuspo-
terialnegogospodarstwdomowych,rozumiane-
łecznegozwiązekmiędzykapitałemludzkim
gojakowypadkowaichdochodówistanupo-
irozwojemekonomicznymprzestałbybyćistot-
siadaniatrwałychdóbr(zwyłączeniemsprzętów
nystatystycznie,efektkapitałuludzkiegonapo-
zaawansowanejtechnologii).
ziomiewspólnotowymnależałobyuznaćzapo-
Jakowskaźnikikapitałuspołecznegoprzyjęli-
zorny,wynikającyzkorelacjikapitałuludzkiego
śmywprzypadkudanychzDiagnozySpołecznej
zkapitałemspołecznym.
(2003,2005i2007):pomostowezaufaniedolu-
Tytułowy„polskiparadoks”poleganatym,
dziwogóle(„większościludzimożnaufać”vs
żewzrostowikapitałuludzkiegonietowarzyszy
„ostrożnościnigdyzawiele”),dobrowolną(nie
wzrostkapitałuspołecznego,amimotonietyl-
wymuszonąnp.charakteremsamorząduzawo-
koPolacysiębogacą,lecztakżerośnieszybko
dowego)przynależnośćdoorganizacjiipełnie-
PKB.Próbęrozwikłaniategoparadoksupodej-
niewnichfunkcji,udziałwnieprzymusowych
mępodkoniecopracowaniawmodeludwóch
zebraniachpublicznychizabieranienanichgło-
ścieżekrozwoju.Wcześniejjednakprzedstawię
su,dobrowolnedziałaniaiinicjowaniedziałań
empirycznewsparciedlaczterechtez,zktórych
wspólnychnarzeczspołecznościlokalnej,udział
wynikadwuścieżkowymodelrozwojugospodar-
wwyborachlubreferendachogólnokrajowych
czego.
lublokalnychorazpozytywnystosunekdode-
Teza1.Napoziomiewspólnotowym(mia-
mokracji,któratworzynajbardziejsprzyjające
sta,regiony,kraje)większeznaczeniedladobro-
warunkidlarozwojukapitałuspołecznegoisa-
bytumaterialnegomakapitałspołecznyniżka-
masięnimżywi.WanaliziedanychzEuropej-
pitałludzki.
skiegoSondażuSpołecznego(2002)wskaźnikka-
Teza2a.Napoziomieindywidualnymwięk-
pitałuspołecznegobyłopartynapomostowym
szeznaczeniedladobrobytumaterialnegoma
zaufaniu,przynależnościdoorganizacjiitole-
kapitałludzkiniżkapitałspołeczny.
rancjiwobechomoseksualistów.
Teza2b.Kapitałspołecznymożezwiększać
Przyjmijmyzgodnieztym,copokazujądo-
indywidualnydobrobytmaterialny,aletylko
tychczasowebadaniaempiryczne,żekapitał
wpewnychgrupachspołecznych,wyróżnionych
ludzki,rozumianyjakozasóbindywidualny(po-
zewzględunapoziomwykształceniaistatusna
ziomwykształcenia,zdrowie,kapitałkulturowy
rynkupracy.
idobrostanpsychiczny),warunkujeawanseko-
nomicznyjednostek,natomiastkapitałspołecz-
nysprzyjaekonomicznemuwzrostowiwspólnot
(miejskich,regionalnych,państwowych)4.Warto
temgospodarczymprzykontroliinnychzmiennych(np.
położeniageograficznegonawymiarzepółnoc–południe,
4Wkilkubadaniachniestwierdzonozwiązkumiędzy
Peri2004)lubstwierdzonozwiązeknegatywny(Helliwell
niektórymiwskaźnikamikapitałuspołecznegoawzros-
1996).
9
