Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pojęciezrównoważonegorozwojupochodziłopierwotniezdziedzinyleśnic
-
twa.Uznajesię,żetoHansCarlvonCarlowit(1713)jesttwórcąterminu„trwa-
łości”(dieNachhaltigkeit),definiowanegojako„sposóbgospodarowanialasem
polegającynatym,żewycinasiętylkotyledrzew,ilemożewtomiejsceurosnąć,
takbylasnigdyniezostałzlikwidowany,bymógłsięzawszeodbudować”.Idea
tadałaspołeczeństwomimpulsnietyledozrównoważenia,aledoplanowa-
niatrwałościrozwojugospodarkiprzezdłuższyczas.HansCarlvonCarlowit
nietraktowałprzyrodyjakorezerwuarusurowców,uważał,żerozwójhandlu
iprzetwórstwamusisłużyćwspólnemudobru,zależałomunapodniesieniu
gospodarkikrajuibytupoddanych.Wjegopoglądachjasnouwidaczniasię
„trójkąttrwałości”,zktóregowynika,żegospodarkamatworzyćdobrobytspo
-
łeczeństwa,wynikającyztrwałegowczasie(kontinuierliche),ciągłego(perpetur-
liche)istałego(immerwährend)użytkowania.Taodnowionaosiemnastowieczna
koncepcja„trwałegorozwoju”powstałajakoodpowiedźnapoważnezagroże-
nienaturalnychpodstawrozwojugospodarczegospołeczeństw.
Wobecdiagnozowanychograniczonychmożliwościzaspokajaniapodstawo-
wychpotrzebzarównoobecnego,jakiprzyszłychpokoleń,istniejącakoncepcja
zrównoważonegorozwojuzostaławdrugiejpołowieXXwiekuzmodyfikowana
wceluzapobieganiatrwalepogłębiającymsięasymetrycznymrelacjommiędzy
kapitałemprzyrodniczym,społecznymiekonomicznym.
Zrównoważonyrozwójtoprzedewszystkimrozwójopartynaracjonalnym
gospodarowaniuzasobamikulturowymiiprzyrodniczymiwskalilokalnejiglo-
balnej,któresąwyczerpywalne,nieodnawialnelubmająograniczonązdolność
samoodtwarzania.Głównąjegoistotąniejestrozwójsubstytucyjny,tj.wskazujący
napoprawęjednejczęściśrodowiskawzamianzazniszczeniejegoinnejczęści.
Jesttorozwójwszystkichczęścigospodarkiwsposóbniezagrażającyśrodowisku.
Inicjatoremdziałańnarzeczzahamowaniadegradacjiśrodowiskabyłsekre-
tarzgeneralnyONZSithuUThant,któregoraport„Człowiekijegośrodowi-
sko”z1969roku,przedstawiającyskalęzagrożeńzwiązanychzzatruwaniem
środowiskanaturalnego,rabunkowągospodarkąsurowcamiieksplozjądemo-
graficzną,dowodził,że„przyrodęmożnaujarzmićtylkoposłuszeństwem”.
RaportUThantazapoczątkowałmiędzynarodowądyskusjęmającąnacelu
rozwiązywanieproblemówśrodowiskowych.
Wdniach5–16czerwca1972rokuodbyłasięMiędzynarodowaKonferencja
ONZwSztokholmiepodhasłem„MamytylkojednąZiemię”,podczasktórej
ochronaśrodowiskazostałauznanazapodstawowyobowiązekpaństwa.Poja-
wiłsięwówczastakżetermin„politykaochronyśrodowiska”,cospowodowało
koniecznośćpowołaniawyspecjalizowanejagencjiONZzajmującejsięzagadnie-
niamiochronyśrodowiska–ProgramNarodówZjednoczonychds.Środowiska
UNEP(UnitedNationsDevelopmentProgramme).ProklamowananaKonferen-
cjiNarodówZjednoczonychds.NaturalnegoŚrodowiskadeklaracjaskładasię
zewstępui26zasad,wtymm.in.:
Rozdział1.Teoriaipraktykazrównoważonegorozwoju
15
