Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
świadomejnieumyślnościzałożenie,żeówskuteknienastąpi,jestzaprzeczeniem
przewidywaniatejmożliwości
77.
Zauważyćnależy,żeteoriawoliiteoriawyobrażenia,pomimożekładły
nacisknaodmiennepłaszczyznypsychikisprawcy,wistociekorespondowałyze
sobą.SłuszniezauważaW.Wolter,żenJeślinp.powiesię,żeprzyzamiarzebez-
pośrednimsprawcadziała,«ponieważ»wyobrażasobieskutekprzestępny,aprzy
zamiarzewynikowym,«mimożewyobrażasobieskutekprzestępny,przybraku
nadzieiuniknięciaskutku»,toznaczytowłaśnieodstronyaktupsychicznego,że
wpierwszymprzypadkusprawcachciałskutkuprzestępnego,wdrugimnańsię
tylkogodził”
78.Współczesneujmowanieposzczególnychformstronypodmioto-
wej,wtymzamiaruewentualnego,opierasięprzecieżwłaśnienauwzględnianiu
zarównopłaszczyznyintelektualnej(poznawczej)–czyliświadomościsprawcy,
jakipłaszczyznywolicjonalnej.Pierwszaznichstanowiłazaśpodstawęteorii
wyobrażenia,druga–teoriiwoli.
Szerszeomówienieteorii,koncepcjiiujęćzamiaruewentualnego,które
wróżnymstopniunawiązujądoWillenstheorielubVorstellungstheorie,znajdzie
sięwkolejnymrozdziale.Wtymmiejscuwartojeszczewskazaćnaproceswyewo-
luowaniaznamionstronypodmiotowej,wtymzamiaruewentualnego,zpłaszczy-
znywiny.
1.3.Znamionastronypodmiotowejnatleewolucjipojęciawiny
Kształtowaniesięznamionstronypodmiotowejjakoodrębnejgrupyzna-
mionczynuzabronionegoodpoczątkuwpisanebyłowewolucjęprawnokarnego
ujmowaniawiny.Początkowoograniczanosiędostwierdzenia,żewinatowłaśnie
dolusiculpa.Wdefiniowaniuwinyzadowalanosięwięcwskazaniemjejnform”.
WXVIIIw.wspomnianyjużD.Nettelblandtrozwinąłtolakonicznestwierdzenie
wskazując,żedolusjestbłędemwoli,culpanatomiastbłędemniedostatecznejwie-
dzy
79.
Uwolnieniesięumyślnościinieumyślnościzpłaszczyznywinynastąpiło
dopierowrazzfinalistycznymujęciemczynuinormatywnąteoriąwiny.Dlaprze-
śledzeniategoprocesucelowawydajesiękrótkaanalizapsychologicznejinorma-
tywnejkoncepcji
80winyzeszczególnymuwzględnieniemwpływufinalizmuna
postrzeganiewinyorazczynuwprawiekarnym.Jednocześnie,zewzględunabrak
istotnegowpływunaanalizowanezagadnienie,pominiętezostanązarzutypodad-
77Zob.Z.Jędrzejewski,Usytuowanie…,s.98.
78W.Wolter,Studiazzakresuprawakarnego,Kraków1947,s.1-2.
79Zob.S.Salmonowicz,Prawo…,s.58.
80Dlaklarownościprowadzonychrozważańzaznaczyćnależy,żeużywaniewniniejszymopracowa-
niuterminunteoria”wodniesieniudoróżnychujęćwinypodyktowanejestjedynieokolicznością,że
wpolskiejkarnistyceprzyjęłosiępsychologicznąinormatywnąkoncepcjęwinyokreślaćmianem
teorii.ZgodzićsięjednaknależyzŁ.Pohlem,żeowenteorie”winyniemogąbyćuznanezateorie
wznaczeniumetodologicznym–zob.Ł.Pohl,Prawokarne.Wykładczęściogólnej,Warszawa2012,
s.291.
24
