Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1040Środkowyiźnyholocen
31
ogorszychwarunkachedacznych.Tozróżnicowanietroimożewynikaćzogra-
niczonegowpływubogatychwzwiązkibiogenicznewódrzecznychwpływających
zpołudniadozbiornika.
Wokresiesubborealnym(5750-2550kalBP)zaszływEuropieistotnezmiany
klimatu,przejawiającesięobniżeniemtemperaturylatemijednoczesnymwzro-
stemwilgotności.Fluktuacjeklimatycznewywołałyzmianycyrkulacjiwódł-
nocnegoAtlantykuiwrezultacieograniczonydopływwódoceanicznychdoMorza
łnocnegoidalejprzezSkagerrakiKattegatdoMorzaBałtyckiego.Ograniczenie
napływusłonychwódzzachoduspowodowałoznaczneobniżeniezasoleniawód
bałtyckich,cojestudokumentowanegłówniewynikamibadańbiostratygracznych.
PoczątekostatniegoetapuwhistoriiBałtyku,zwanegoprzezczęśćbadaczy
MorzemPost-Littorina,przezinnychMorzemLimnea,jestdyskusyjny.Wiele
interdyscyplinarnychbadańnp.wpołudniowymipołudniowo-wschodnimBał-
tykuświadczyotym,żestadiumPost-Littorinatrwało4000latiobejmujeśrod-
kowyiźnyokressubborealnyorazsubatlantycki.
WstreepłytkowodnejosadyMorzaPost-Littorinawykształconesąwfacji
psamitowo-psetowejwobszarachklifowychzintensywnymiprocesamiabrazji,
natomiastwodcinkachakumulacyjnychdominujefacjapsamitowa,reprezen-
towanagłównieprzezpiaskidrobnoziarniste,zczasemprzekształconawfację
aleurytowązdominującymimułkami.Zazwyczajosadytenieprzekraczają2m
miąższości(Kramarskaiin.,1995).
Wokresieostatnich4000latpoziommorzawzrósłnieznacznie(około1,1-
1,3m),apozycjaliniibrzegowejuległastabilizacji.Napływmniejsłonychwód
MorzaPost-LittorinadoZalewuWiślanegobyłznaczniezmniejszonywwyniku
intensywnychprocesówakrecji,zachodzącychnaMierzeiWiślanejwokresiesub-
borealnym.Dopływmateriałupiaszczystegospowodowałrozbudowętejbariery.
Wokresie4850-3650kalBPpowstałanajstarszageneracjawydmnamierzei,tzw.
wydmybrunatne(Mojski,2000).Jednocześniewzrósłwtymczasiedopływwód
rzecznychdoZalewuWiślanego,wtymWisłyijejramionorazwielumniejszych
cieków.Wkonsekwencjipowstałzbiornikbardzosłabozasolony,wczęścipołu-
dniowejsłodkowodny,któregorozmiarystopniowopowiększałysięwkierunku
południowymizachodnim.Ozmianachpaleoekologicznychzalewuświadczyora
okrzemkowazachowanawewszystkichrdzeniach.Wpiaszczysto-mulistychosa-
dachinterpretowanychjakosubborealneobserwujesięzanikokrzemekmorskich
ibrakicznych.OkrzemkizgatunkówCocconeishauniensis,Cyclotellacaspia,Diploneis
smithiivar.smithii,Fallaciaforcipata,Fragilariaatomus,F
.sopotensis,Naviculapermi-
nuta,Nitzschiaconstricta,N.levidensisvar.salinarum,Opephoraguenter-grassii,O.muta-
bilisiPlanothidiumdelicatulumwystępująbardzorzadkolubcałkowiciezanikają.
IchmiejscezajmująwzbiorowiskusłodkowodneformyplanktonoweAulacoseira
granulata,A.italica,Cyclostephanosdubius,StephanodiscushantzschiiiS.neoastraea,
któreświadcząointensywnymdopływiewódrzecznychdozbiornika.Wczęści
łnocnej,wrdzeniuZW8odnotowanowtymczasiewyższąfrekwencjęgatunku
Actinocyclusnormaniif.subsalsa,natomiastpodrugiejstroniezbiornika,wrdzeniu