Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1020Plejstocen
19
MorzaTychnowskiegoodpowiadająceinterglacjałowieemskiemusądobrzeudo-
kumentowanebiostratygraficznie,otylewiekniżejzalegającychosadówpiaszczy-
stych,miejscamipiaszczysto-żwirowychzCardiumimorskimiotwornicami,jest
bardzoproblematyczny.ZdaniemMakowskiej(1979)osadytepowstaływtzw.
MorzuSztumskim,któreistniałowdoliniedolnejWisłynapoczątkuintergla-
cjałueemskiego.Niejestjednakwykluczone,żenależyjewiązaćztzw.Morzem
Holsztyńskim,którepowstałowinterglacjalemazowieckim(około440-300
kaBP),rozdzielającymzlodowacenieSanuIIiOdry(Mojski,2005).
Wpóźnymplejstocenienastąpiłoostatnieglobalneochłodzenieklimatyczne,
zwanewPolscezlodowaceniemWisły.WrejonieZatokiGdańskiejorazZalewu
Wiślanegopowstaływtymczasiedwapoziomyglinzwałowych(Wypych,1975).
Dolnypoziomglinyjestprzezwielubadaczywiązanyzpierwsząfalązimna,sta-
diałemŚwiecia(około75-60kaBP)(Makowska,1979;Mojski,2005).Zdaniem
Drozdowskiego(1979)glinazwałowaświeciapowstaławśrodowiskuwodnym,
wskuteknagromadzeniawódrzecznychspływającychzpołudnianaprzedpole
lądolodu.Osadymorenowesąprzykrytepiaszczysto-żwirowąseriąfluwioglacjalną
miejscamisąsiadującązwarstwąiłówzastoiskowych,świadczącąoobecności
jeziorazastoiskowego(Mojski,2005).Poprawawarunkówklimatycznychwinter-
stadialegrudziądzkimspowodowaławycofaniesięlądoloduiszerokieobniżenie
dolinydolnejWisły,sięgająceZalewuWiślanego.Obniżenietobyłowypełniane
osadamifluwioglacjalnymiilimnicznymi.WosadachgrudziądzkichDrozdowski
(1986)znalazłmorskąfaunę,którazdużymprawdopodobieństwempowinna
byćinterpretowanajakoredeponowanazosadóweemskich(Mojski,2005).
Drugaiostatniafalazimnaspowodowałanasunięcielądolodu,tzw.stadiału
głównego(około25-10kaBP),orazdepozycjęgórnegopoziomuglinzwałowych.
Ponadtoprzyniosłaistotnezmianywmorfologiiterenuipowstaniewspółczesnej
rzeźbyglacjalnej.Nasuwającysięlądolódspowodowałlicznedeformacjeglacitek-
tonicznewpodłożu.Strukturyglacitektonicznewpostaciblokówegzarowanych
zdnaBałtykurozpoznanowobrębieWysoczyznyElbląskiej(Makowska,1979).
Znanajestrównieżteza,żewysoczyznatapowstaławskutekspiętrzeniaosadów,
wwynikubocznegonaciskudwóchlobówlądolodustadiaługłównego,tj.lobu
mazurskiegoodwschoduilobudolnejWisłyodwschodu(Ruszczyńska-Szenajch
iAber,1995).LobdolnejWisłyobejmowałswymzasięgiemzachodniączęść
ZalewuWiślanego,napołudniudzisiejszejezioroDruzno,MalborkiTczew,ana
zachodzieGdańsk.
