Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PożyteczneiszkodliwelekturywedługJanaAmosaKomeńskiego
21
Odnajwcześniejszychzaślatniechsięjaknajwięcejzajmujątym,cobezpośrednio
wiedziedoBoga:lekturąPismaśw.,ćwiczeniamiwkulciereligijnymipełnieniem
nazewnątrzdobrychuczynków.LekturabowiemPismaśw.pobudzadorozważań
oBoguisprzyjaichrozwojowi16.
Komeńskibardzowyraźnieakcentowałpotrzebęwychowaniareligijnego,uważał,
żenależyprzedewszystkimtroszczyćsięokształtowaniecharakterówuczniów,atemu
służąstaranniewyselekcjonowaneinielicznepodręczniki.Krytykującdotychczasowe
metodynauczania,zwróciłuwagęnaniewłaściwydobórlekturyijejnadmiar:
[ł]mnogośćnauczycieli,taksamojakiksiążek,rozpraszaumysły[ł]wolnobyło
uczniombezsprzeciwunauczycielizajmowaćsięwszkolelubpozaszkołątakżeiin-
nymiksiążkamiiuważano,żeimwięcejprzeczytasięautorów,tymwięcejznajdzie
sięsposobnościdoczynieniapostępów,gdytymczasembyłototylkotymwiększym
rozpraszaniemuwagi[ł]17.
Narzekaniananadmiarksiągwystępowałyczęstowliteraturzeibyłystarymto-
posem,podobniejakprzedstawianieproblemuwyboruintensywnejlubekstensyw-
nejlektury18.Komeńskiwybrałpierwszymodel,kierującsięzasadąselekcjonowania
iograniczaniadzieł,studentomzaśradził,aby—wobecnadmiaruksiążek—korzy-
stalizwypisówiwyciągów:
[ł]wAkademiachpowinnosięprzewertowaćautorówwszelkiegorodzaju.Ażeby
niebyłotozbytuciążliwe,ajednakpożyteczne,byłobypożądaneuprosićludziuczo-
nych[ł],ażebyzechcieliwyświadczyćstudiującejmłodzieżytakąprzysługę,jaką
świadcząuczniomgeografiigeografowie,rysującnatablicachcałeprowincje,króle-
stwaiświatyiposuwającimnajdalszekręgiziemiimorzatak,byjemogliobjąćjed-
nymrzutemoka.[ł]Tegorodzajuwypisydawałybyznakomitąkorzyść.Popierw-
szetym,którzyniemajączasuczytaćobszernychdzieł[ł]powtóretym,którzy
pragnąbliżejzająćsięjednymjakimśtalentem,aby[ł]łatwiejirozważniejmogli
przeprowadzićwybór19.
WDrodzeświatłościpojawiłsięnawetpostulatKomeńskiego,abyuczenisporzą-
dziliindeksksiągzalecanych20.Czeskipedagoguważałzarazem,żepodstawąstudio-
16J.A.Komeński:Wielkadydaktykaprzedstawiającauniwersalnąsztukęnauczaniawszystkich
wszystkiego.Przeł.K.Remerowa.Lwów1935,s.210.
17Ibidem,s.151.
18Zob.J.S.Gruchała:Iucundafamilialibrorumł,s.180—187.
19J.A.Komeński:Wielkadydaktykał,s.268—269.
20Zob.J.Sawicka-Jurek:„Trzebanadtoczytaćksiążki”.KomeńskiiinniwXVIIwiekuoroli
książki.W:JanAmosKomeńskiwkontekściekulturyihistoriieuropejskiejXVIIwieku.Red.B.Sitarska,
R.Mnich.Siedlce2010,s.268.
