Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Biostatystyka
1
Wprzypadkuzmiennychilościowych(ciągłych)najczęściejdoopisuwartościprze-
ciętnejstosujemyśredniąarytmetyczną,czylisumęwartościbadanejzmiennejdla
wszystkichobserwacjipodzielonąprzezliczbętychobserwacji.Innymprzykładem
wartościprzeciętnejjestmediana,czylitakawartośćzmiennej,dlaktórej50%pomia-
rówmawartośćmniejsząi50%pomiarówmawartośćodniejwiększą.
Średniaarytmetycznajestnajczęściejwykorzystywanąmiarątendencjicentralnej,
ponieważbierzepoduwagęwszystkiewartościprzyjmowaneprzezbadanązmienną.
Jednakztegoteżpowodujestonabardzowrażliwanatzw.obserwacjeodstające–
czylipojedynczewartościbadanejzmiennejznaczącowyższelubznacząconiższeod
pozostałychpomiarów.Jeżeliwzbiorzewystępująobserwacjeodstające,odpowied-
niejsząmiarątendencjicentralnejbędziemediana,gdyżjestonaniewrażliwanawar-
tościskrajne.Wprzypadkugdyrozkładbadanejzmiennejjestrozkłademsymetrycz-
nym,obiewartości–średniaorazmediana–sąsobierówne.
Opisujączmienneilościowe,niewystarczypodaćtylkowartośćprzeciętną.Nale-
żytakżeokreślićrozproszenieuzyskanychwyników.Domiarrozproszeniamożemy
zaliczyćstatystykipozycyjne,takiejaknp.odpowiedniepercentylerozkładu.Do
najczęściejwykorzystywanychnależąkwartyle,czylitespośródwartościuzyskanych
przezbadanązmienną,któredzielązbiórnaczteryczęściorównejliczebności.Ponie-
ważzbiórdanychmazostaćpodzielonynaczteryczęści,definiujemywartościtrzech
kwartyli(punktówpodziału)–kwartylpierwszytotawartośćzmiennej,dlaktórej
mniejszewartościosiąga25%pomiarów,awiększe75%;drugikwartyloznacza,że
50%pomiarówmawartościmniejszeoraz50%wartościwiększe(=mediana),atrzeci,
iż75%wartościjestmniejszych,25%zaś–większychodtejwartości.
Wprzypadku,gdydoopisuzbiorudanychwykorzystujemywartośćśrednią,naj-
bardziejodpowiedniąmiarąrozproszeniajestodchyleniestandardowe(standard
deviation–SD),któreobliczasięjakoprzeciętnąwartośćkwadratówodległości
poszczególnychpomiarówodwartościśredniej.
Wprzypadkuopisuzmiennychjakościowychwykorzystaniewartościśredniejjest
nieadekwatne–nawetjeżeliwartościzmiennejzostaływbaziedanychzakodowane
liczbowo,toliczbytesąjedyniesymbolamiinieniosążadnejinformacji.Jeżelinp.
interesującanaszmiennatopłećbadanych,którazostałazakodowanajako:1–męż-
czyzna,2–kobieta,toobliczonawartośćśredniadlatychdanychwynosząca1,38
niejestinterpretowalna.Doopisudanychjakościowychwykorzystujemyfrekwencje
(częstośćwystępowania,odsetek).Wformiegraficznejtegotypudanenajczęściejpre-
zentujemywpostacidiagramówkołowychlubsłupkowych,natomiastdlazmiennych
ilościowychstosujemyhistogrambądźwykresskrzynkowy(tzw.skrzyniazwąsami).
Przykładyprezentacjidanychjakościowych(częśćaib)orazilościowych(częśćcid)
przedstawiarycina1.3.
23
