Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
RozdziałI:Marginalizacjaiwykluczeniespołeczne…
Interpretacjeimodelenierównościspołecznych
Możnarównieżzaprzyczynęwykluczeniaspołecznegouznaćnie-
równości.Nierównościspołeczne85dotycząsytuacji,gdyludziezpowodu
przynależnościdoróżnychgrupalbozajmowaniaróżnychpozycjispo-
łecznychsąwstosunkudosiebienierówni.Kategorianierównościspo-
łecznychjestjednązkluczowych,aprzytymuniwersalnych—występu-
jącychwkażdymkontekściespołecznym—cechstrukturyspołecznej.
Upodstawnierównościumiejscowionyjestzróżnicowanydostępdookre-
ślonegorodzajudóbrzarównomaterialnych,jakiniematerialnych.Hen-
rykDomański86wskazujenanaczelnezróżnicowaniedochodów,władzy,
prestiżu,stylużyciaorazuczestnictwawkulturze.Wliteraturzewska-
zujesiętakżenaczynnikokreślanyjakostopieńzaspokojeniawłasnych
potrzeb.Kategorianierównościspołecznychanalizowanajestzróżnych
perspektyw.HenrykDomański87wskazujenaperspektywęrównościwo-
becprawa,perspektywęrównościszansorazperspektywęmarksistowską.
Perspektywarównościwobecprawa88stanowi,żekażdyczłowiekpodle-
gatymsamymregułomipowinienbyćkaranywtensamsposóbnie-
zależnieodpochodzeniaspołecznego,narodowości,wyznaniaczypłci.
Whistoriirozwojuspołecznegoidearównościwobecprawastałasięha-
słempolitycznymipostulatemmoralnym.Filozoficznąpodstawązasady
równościwobecprawabyłakoncepcjaprawanaturalnego,którawywodzi
sięzpoglądówJanaJakubaRousseau,głoszącegożenaturalnymstanem
rodzajuludzkiegojestrówność.Rewolucyjneznaczenietegostwierdzenia
polegałonazakwestionowaniunierównościuprawomocnionychprzez
wolęBogaitrwałośćistniejącegoporządku—jakformułowałytoelity
rządzące.Jeżelibowiemludziesąrówniznatury,możliwejestobalenie
systemuwładzysankcjonującegohierarchięspołeczną.Równośćwobec
prawa—tonormazawartawart.32KonstytucjiRP,którystanowi,Diż
wszyscysąrówniwobecprawa,wszyscymająprawodorównegotrak-
towaniaprzezwładzepubliczne.Niktniemożebyćdyskryminowany
wżyciupublicznym,społecznymlubgospodarczymzjakiejkolwiekprzy-
czyny”89.DrugimodelnierównościodwołujesiędoDrównościszans”.
Hasłoto,wykreowaneprzezteoretykówliberalizmu,przyjęłaekspansyw-
85P.Sztompka:Socjologia.Analizaspołeczeństwa.Kraków:WydawnictwoDZnak”,
2001,s.332.
86H.Domański:Strukturaspołeczna.Warszawa:WydawnictwoNaukoweDScho-
lar”,2004,s.23—25.
87Ibidem,s.25—27.
88Ibidem.
89KonstytucjaRzeczypospolitejPolskiej.Dz.U.1997,nr78,poz.483.
