Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
WSTĘP
wpływunainnedziedzinyprawa?Wydajesięmałoprawdopodobne,
bywcywilizacjiotakzaawansowanejkulturzeprawnejwystępowała
takdużadysproporcjapomiędzyrozwojemprawacywilnegoainnych
jegodziedzin.Zgodzićsięmożnaztwierdzeniem,że„trudnobyłobydziś
znaleźćromanistę,skłonnegopowtórzyćzaTheodoremMommse-
nem18,żerzymskie«Criminalrecht»było«ganzschlecht»i«zumTeil
wirklichniedertrachtig».Niktteżjużniepodzielachybapoglądu
FrancescaCarraryoRzymianach–olbrzymachprawaprywatnego
ikarłachprawakarnego”19.Takipoglądnieprzeszkodziłjednakbada-
czowiwkrótkimomówieniuwmonumentalnymRömischesStrafrecht
problematykiinstytucjiobronykoniecznej20.
Współcześnieprawnicyzgodnisącodoantycznegopochodzenia
omawianejprzezemnieinstytucji.Jakdalekowsteczmożnasięgać,
abyznaleźćjejkorzenie?Wydajesię,żeobronaprzednapaściąjest
najbardziejnaturalnymsposobemludzkiejreakcjinazagrożenie.Jak
wcześniezatemprawostanowionezaczęłorozstrzygać,kiedyobrona
byładopuszczalna,akiedynie?Wjakichsytuacjachmożnabyłosię
bronić?Jakichśrodkówwolnobyłoużyć?Próbąodpowiedzinate
pytaniajestniniejszapublikacja.
Wartonadmienić,żenawetwźródłachdotyczącychściśleprawa
prywatnegodopatrzyćsięmożnaelementówprawakarnego.Ciekawy
jestfakt,żejuryścirzymscypoświęcaliwieleuwagitymkwestiom
penalnym,któremiałyzwiązekzprawemcywilnym,inneponiekąd
pomijając21.Problematykąobronykoniecznejzajmowalisięwkon-
tekściefurtumczyniemożnościukaraniazlexAquiliasprawcyszko-
dy,którydziałałwobroniekoniecznej.KolejnymprzykłademjestSC
18TH.MOMMSEN,DieBedeutungdesrömischesRecht,[w:]GesammelteSchriften,III,
Berlin1907,s.591.
19Cyt.za:L.GAROFALO,Pojęciaiżywotnośćrzymskiegoprawakarnego,«ZP
[UKSW]»3.1/2003,s.7in.wrazzcytowanątamliteraturą.Por.IDEM,Concettievi-
talitàdeldirittopenaleromano,[w:]‘Iurisvincula’.StudiinonorediMarioTala-
manca,IV
,Napoli2001,s.75in.
20TH.MOMMSEN,RömischesStrafrecht,Leipzig1899(reprintDarmstadt1955).
21Por.kiaMlelańczyk,RzymskieprawokarnewreskryptachcesarzaHadriana,Lublin
2006,s.17.
