Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
WojciechPapis
technikilubobiektamiprzemysłowymi,świadczącymiokulturzematerialnej,
charakterystycznymidladawnychinowychformgospodarki,dokumentują-
cymipoziomnaukiirozwojucywilizacyjnego”3.Próbującokreślićdesygnaty
pojęciazabytkutechniki,zwrócićnależyuwagę,żesąoneczęściowowymie-
nionewozabU,jako:„kopalnie,huty,elektrownieiinnezakładyprzemysło-
we,urządzenia,środkitransportuorazmaszynyinarzędzia”.Użycieprzez
ustawodawcęzwrotu:„wszczególności”–świadczyotym,iżwzamiarze
ustawodawcyjesttokatalogotwarty.Wtymmiejscuzwrócićuwagęnale-
żynaproblemnaturyontologicznej:zważywszynasformułowanądefinicję
należałobypodzielićzabytkitechnikinadwiepodstawowegrupy:pierwsza
znichtozabytkitechnikinieruchome–wszelkiegorodzajuzakładyiobiekty
przemysłowe(przykłademtakichobiektówmogąbyćzabytkoweobiektyfa-
brykwłókienniczychwŁodzi).Drugągrupęstanowićbędąwszelakiegoro-
dzajuruchomeurządzenia,pojazdy,maszyny(przykłademtych,mogąbyćnp.
lokomotywyparowe,samochodyzpoczątkuub.wieku,alerównieżpojazdy
oprzeznaczeniumilitarnym;uzbrojoneinieuzbrojone,anawetokrętywojen-
neczyurządzenianp.tzw.„kiwony”–sątourządzenia(pompy)dowydobycia
ropynaftowejktórefunkcjonujądodniadzisiejszegonatereniePodkarpacia
(zwaneteż„konikami”).Wramachdrugiejgrupywartobyłobywyróżnićod-
rębnąkategorię–kategoriętęstanowićbędąwytworyprzemysłuowalorach
użytkowych,estetycznych,anawetplastycznych(przykłademtakichbędą;
urządzeniagospodarstwadomowego,np.meble,sprzętyużytkowe,(np.naczy-
nia),alerównież(zdaniemautora)–egzemplarzeuzbrojenia:broń,amunicja,
elementyumundurowaniaiinnemilitaria.Oilepierwszedwiegrupyniebędą
przedmiotemwątpliwościcodoichzakwalifikowaniajakozabytkitechniki,
otyleostatniakategoriawramachdrugiejgrupysprawiaćmożesporotrudno-
ścinatury–określeniaichrelewantnościprawnej.Dodatkowym,istotnymkry-
terium,któremożepomócwocenieczydanarzeczjestruchomymzabytkiem
technikisącechy,któremożnaokreślićjakokryteria;dawnościiwartości,
dookreślonewart.14aozabU,którestanowiąoichwpisaniunalistęSkarbów
Dziedzictwa,naktórąwpisujesięzabytekruchomywpostacim.in.:zabytków
archeologicznych,któremająwięcejniż100lat,wchodząwskładzbiorów
archeologicznychlubzostałypozyskanewwynikubadańarcheologicznych
lubprzypadkowychodkryć;środkówtransportu,któremająwięcejniż75lat
iichwartośćjestwyższaniż50000euro;innychkategorii,niewymienionych
wpkt1-12,obejmującychzabytki,któremająwięcejniż50latiichwartość
jestwyższaniż50000euro.Należyzwrócićuwagę,żewubiegłymwieku
3
DefinicjaAutora.
