Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Edukacjaliterackaikulturowa
4.Typspołeczny,dlaktóregonajważniejsząwartościąjestmiłośćczłowieka.
5.Typpolityczny,zainteresowanywładzą.
6.Typreligijny,dlaktóregonajwyższąwartościąjestjedność
67
.
TakąsamątypologięstosujeEdwardSpranger,psychologniemiecki,cha-
rakteryzującwszakżeposzczególneosobowościbardziejprzejrzyście
68
.Gdy-
byśmytęzkoniecznościfragmentarycznąiuproszczonąwiedzępsycholo-
gicznązastosowalidoanalizywybranychdziełliterackich,byprzyjrzećsię
ichbohateromwaspekciewymienionychtypówosobowości,todoszlibyśmy
zapewnedociekawychiposzerzającychwiedzęoczłowiekukonstatacji.Otóż
charakterystykaśw.Aleksego(Legendaośw.Aleksym)zpewnościąskłoninas
douznaniagozatyposobowościreligijnej.Sprawaskomplikujesięniecoprzy
św.Franciszku(Kwiatkiśw.Franciszka),człowiekuniewątpliwiewielkiejwia-
ry,nauczającyminnych,aleimiłującymnietylkoludzi,lecziwszystkichbraci
mniejszych1zwierzętairośliny.Czyzatemmożnagouznaćzaosobowość
społeczną?Czyjedyniezajednostkęwypełniającą,zgodniezwoląBożą,nakaz
nmiłujbliźniego”?
Niesprawinamzapewnewiększychtrudnościwskazanieosobowościspo-
łecznych.DotejgrupyprzynależybowiemniewątpliwieStanisławaBozowska
(Siłaczka).Możnabytakżezałożyć,żepodobnymtypemjestdoktorJudym(Lu-
dziebezdomni),wyrzekającysiędlainnychosobistegoszczęściaizapewnia-
jącejmustabilizacjęposady.JednakżeczyaltruizmdoktoraTomaszawynika
zmiłościdoludzi?Wszakmówiokoniecznościspłaceniandługuprzeklętego”,
zaktóryuważaswójawansspołeczny.Czymjestrezygnacjazzałożeniawłasne-
godomu?1przedłożeniemnadrodzinęimiłośćdziałalnościnarzeczbiednych
ipokrzywdzonych?1amożelękiemprzedsamymsobą?
Idąctymtropem,wartobypostawićrównieżpytanie:KimjestPiotrCe-
dzyna(DoktorPiotr)1doktorchemii,pracowniknaukowy,sprzeciwiającysię
wyzyskowirobotników,odrzucającyfinansowąpomocojca,ponieważzostała
wygenerowanakosztemciężkopracującychludzi1zichbardzoniskichzarob-
ków.Kimjest1typemteoretycznymczyspołecznym?
Zdecydowaniemniejkłopotówsprawiajątacybohaterowie,jak:
1profesorGeistiJulianOchocki(Lalka)1zafascynowaninaukąiposzuki-
waniemsposobówskonstruowaniamaszynylatającej1awięcosobowości
teoretyczne,
1ZenonZiembiewicz(Granica)1mającyambicjepolityczneipodporząd-
kowującyswojekolejnewyboryorazdecyzjezdobywaniucorazwyższych
67
Ibidem,s.157.
68
WedługE.Sprangera:typpierwszytoczłowieknauki,badaczposzukującywiedzyob-
jaśniającejświat;drugi1jestjednostkądążącądowzbogaceniasię;trzeci1pragniepiękna
iprzeżyćestetycznych;czwarty1jestgotówdobezinteresownejpomocyinnym;piąty1dąży
dowładzyipodporządkowaniasobiezbiorowościlubjejpojedynczychczłonków;szósty1sku-
piasięnaBogu,zgłębianiuprawdwiaryiichupowszechnianiu(Typyosobowości,zob.przypis65).
