Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Г
Г
WSTĘP
AparatinformacyjnyStrażyGranicznejodgrywałwIIRzeczypospolitejistotnąrolęwpro-
wadzeniudziałalnościwywiadowczej.Formacja,przeznaczonadoochronypółnocno-zachod-
nichipołudniowychgranicpaństwapolskiego,zostałapowołananapodstawierozporządzenia
prezydentaRPz22marca1928r.
1
Dokumenttenregulowałjednocześniejejkompetencjeoraz
ustrójwewnętrzny.StrażGraniczna,ocharakterzepolicyjno-wojskowym,miałaszerokieupraw-
nieniawzakresiezwalczaniaprzestępczościskarbowo-celnejnietylkowpasiegranicznym,ale
równieżnaterytoriumcałegokraju.Dogłównychzadańtejformacjinależało:
niedopuszczaniedonielegalnegoprzekraczaniagranicyiprzemycaniatowaróworazdo
nielegalnegoruchutowarowegoiosobowegonawodachgranicznych,
śledzenieiujawnianieprzemytnictwaorazinnychprzekroczeńobowiązującychprzepi-
sówskarbowo-celnychipostanowieńogranicach,
pełnieniewurzędachcelnychsłużbywartowniczej,konwojowej,służbyposterunkowej
nadrogachcelnychorazwspółdziałaniewpostępowaniucelnym,
strzeżenienienaruszalnościznakówiurządzeńgranicznych,
współdziałaniezwłaściwymiorganamiprzywykonywaniuzarządzeńmającychnacelu
bezpieczeństwopubliczneizapobieganieszkodom,zagrażającyminteresowipublicznemu,
współpracazorganamiwojskawzakresieobronypaństwa
2
.
NaczeleStrażyGranicznejstałkomendantmianowanyprzezprezydentaRPnawniosek
RadyMinistrów.PodlegałamuKomendaStrażyGranicznej,którejzkoleibyłypodporząd-
kowanewpołowielattrzydziestychnastępującejednostkiorganizacyjne:sześćinspektora-
tówokręgowych(MazowieckizsiedzibąwCiechanowie,PomorskiwBydgoszczy,Wielko-
polskiwPoznaniu,ŚląskiwKatowicach,ZachodniomałopolskiwKrakowieiWschodnio-
małopolskiweLwowie),CentralnaSzkołaStrażyGranicznejiZakładTresuryPsówwRa-
wieRuskiej,atakżeEkspozyturaInspektoratuCełwWolnymMieścieGdańsku
3
.
Wskładinspektoratówokręgowychwchodziłoodtrzechdopięciuinspektoratówgra-
nicznych,stanowiącychjednostkiadministracyjneorazszkoleniowe.Każdemuznichpod-
11111111
1
RozporządzeniePrezydentaRzeczypospolitejz22marca1928r.oStrażyGranicznej,DzURP,1928,nr
37,poz.349.StrażGranicznapowstaławmiejsceStrażyCelnej.Zuwaginajejzadaniazostałapodpo-
rządkowana:ministrowiskarbuztytułuprzynależnościorganizacyjnejibezpośredniegokierownictwa,
ministrowisprawwewnętrznychjakoorganwykonawczywładzadministracyjnychwzakresieochrony
granic,atakżeministrowisprawwojskowychwzwiązkum.in.zprowadzonądziałalnościąwywiadowczą
zob.H.M.Kula,PolskaStrażGranicznawlatach1928-1939,Warszawa1994,s.46-49;S.Mańkowski,
ZaryshistoriiochronygranicymorskiejwPolsce,Warszawa1967,s.47in.
2
RozporządzeniePrezydentaRzeczypospolitejz22marca1928r.oStrażyGranicznej...
3
R.Techman,WywiadgospodarczyStrażyGranicznejnapolskimwybrzeżuwlatach1928-1939,[w:]80.
rocznicapowstaniaStrażyGranicznejIIRzeczypospolitej,podred.A.Gosławskiej-Hrychorczuk,War-
szawa-Kętrzyn2008,t.1,s.140.
5