Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
Empatiapojmowanajakozdolnośćdowspółodczuwaniaorazrozumieniastanówinnychosóbjestjedną
znajważniejszychumiejętnościspołecznych.Potrzebanapisaniatejksiążkiwynikłazarównozmoich
doświadczeńpraktycznych–pracywychowawcyimediatora,jakinaukowychdociekańzwiązanych
zaktywnościązawodowąnaWydzialeNaukPedagogicznychUniwersytetuKardynałaStefana
Wyszyńskiego.
Wielelattemuzainteresowałemsiękoncepcjąinteligencjiemocjonalnejipracowałem,wykorzystując
różneprogramyrozwijającekompetencjeemocjonalneiumiejętnościspołecznedzieci.Codziennie
doświadczałemproblemówdzieciorazichrodzin:trudnościwychowawczych,uzależnień,przemocy,
zaniedbańinadużyć.Starałemsięjednocześniedoskonalićswójwarsztatpraktyczny,atakżewprowadzać
nowemetodyedukacyjneiterapeutyczne.Zawszeciekawiłymnieproceduryrozwiązywaniakonfliktów,
więcrównoleglezdobywałemwykształceniemediatora.Doświadczeniarozwiązywaniakonfliktów
wśrodowiskuszkolnymorazwśróddorosłychnaprowadziłymnienaciekawynaukowytrop.Otóż,
obserwującdrogę,jakąprzechodząwmediacjiskłóconeosoby,zacząłemdostrzegaćdobroczynnywpływ
empatiinarelacjemiędzyludzkie.Wprocedurzemediacyjnejstosujemywieletechnikwzbudzających
wludziachempatię:każdymożesięwypowiedziećizostaćwysłuchanym,dbamyoto,abywypowiedzi
byłyszczere,aemocjeprawdziwe.Mediatorstarasiętworzyćwarunkidorozmowy,wktórejludziepróbują
sięzrozumieć,przyjąćnachwilepunktwidzeniadrugiejosoby,wejśćwjejświat.Niemusząsięzesobą
zgadzać,alepowinnisięrozumieć.Dziękizrozumieniumożnarozpocząćnegocjacjeiwypracować
akceptowalneporozumienie.Często,choćniezawsze,empatiaodgrywawtymprocesiedoniosłąrolę.
Czasamijestemświadkiemsytuacjizaskakujących,kiedyniemalwciągukilkuminutwrogośćichęć
zniszczeniadrugiejstronyzmieniająsięwzrozumienieiwspółpracę.Sątooczywiściemomentybardzo
piękneiwzruszające,alezainteresowałymnietakżezczystonaukowychpowodów.Skoroempatiędajesię
wzbudzaćniemal„nażyczenie”,tomożewartosiębliżejprzyjrzećjejnaturzeimożliwościomrozwijania
empatycznychzdolności.
Naukoweposzukiwaniapokazały,żeempatiapośredniczywwieluprocesach–przydajesięnietylkoprzy
rozwiązywaniukonfliktów,lecztakżewdziałaniachkooperacyjnych,prospołecznych,wychowywaniudzieci.
Okazałosię,żeniemalkażdyzdrowyczłowiekjestwyposażonywzdolnośćwczuwaniasięwdrugiego
człowieka.Poprostupotrafimyodczuwaćiinterpretowaćcudzestanyemocjonalne,tworzyćwłasneteorie
dotyczącesposobumyśleniaidziałaniainnychosóbwnaszymotoczeniu.Obserwacjedniacodziennego
(ibadanianaukowetakże)pokazująjednak,żestopniowotracimytęcennąumiejętność.Wdobie
elektronicznychmediów,wkonsumpcyjnym,egocentrycznymświecie,zorientowanymgłównienawłasne
potrzeby,łatwozatracićbazowązdolnośćempatii.Wspieranykulturowoegocentryzminarcystyczna
osobowośćnaszychczasówstojąwopozycjidoempatii.Takieprzemyśleniatowarzyszyłymiczęsto
wpracyzrodzicamiborykającymisięzproblemamiwychowawczymi,ztrudnąmłodzieżą,wzawodzie
mediatora.Widzączatempotrzebęwspieraniairozwijaniaempatii,podjąłemdziałaniamającenacelu
wypracowanieskutecznychmetodedukacyjnych.Zczasemzgromadzonedoświadczeniazaowocowały
realizacjąprogramu„Dobrykolega”.
Książka,którątrzymaciewrękach,niejestwyłącznieopisemprogramu–stanowipróbęintegracji
nowoczesnejwiedzynatematempatiiwujęciuzarównopsychologicznym,jakipedagogicznym.Moją
intencjąbyłoijestprzygotowaniekoncepcjiwychowaniadoempatiiidącej„wpoprzek”naukowychteorii
–łączącejwiedzęzróżnychdziedzin.
Niniejszeopracowaniepróbujezebraćwiedzędotyczącąróżnychkoncepcjiempatii,zaprezentować
własnymodelempatiiorazjegopedagogicznąoperacjonalizację.Wychodzączatemodklasycznychujęć,
wpierwszymrozdzialeprzedstawionoewolucjępojęciaempatii–odpierwszychdefinicji,poprzez
opisywaniejejwróżnychparadygmatachpsychologicznych,ażdoprezentacjinowoczesnychmodeli
epizodyczno-procesualnych.Empatiabowiembyłaprzedmiotemzainteresowaniawieluteoretyków
ipraktyków,adoniosływkładróżnychkoncepcjipozwoliłnalepszezrozumienieempatycznychprocesów.
Ujęciamodelowe,chociażstanowiązawszepewneuproszczenietegobardzorozbudowanegokonstruktu,
jakimjestempatia,pozwalająlepiejzrozumiećnaturętegofenomenu.
