Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10I.Originstory
doprzeszłości(takżeaudiowizualnej),którestałysiędominantą
współczesnegokrajobrazurozrywkowego(nietylkowmainstreamie),
alerównieżotaczającejemechanizmyrynkowe,opierającesięnapo-
stępującymkapitalizowaniuwszelkichaspektówkultury.
Sądzę,żeakuratdługieżyciepożyciufilmnoirjesttematemwar-
tymzgłębiania,ponieważspinawielezjawiskiprocesówprężnie
zachodzącychwrozrywce
XX
i
XXI
wieku.Dlategozamierzam
skupićsięnaanaliziewybranychtropówipodnurtównoir,któ-
rychistnieniewyrastazklasycznegookresuczarnegokryminału
wkinie,aleteżgoprzekracza;ichwzajemnychrelacjiorazwchodze-
niawzależnościzinnymizjawiskamiamerykańskiejpopkultury4.
Wskazanierozmaitychkontynuacjifilmnoirpozwolidodatkowo
naszerokie(leczniesłownikowe)zdefiniowanietegonurtuzinnej
perspektywy–przezpryzmattendencji,jakiezainspirował,orazich
retroaktywnegowpływunato,jakjestpostrzegany.Cooczywiste,
dokonanyprzezemniewybór–choćmożliwiepełny–niejestwy-
czerpujący.Omówienie,anawetnazwaniewszystkichnurtównoir
zdajesięniemożliwe,zwłaszczawjednejksiążce.
Żebypokazaćfilmowyczarnykryminałwewspomnianychka-
tegoriach,zamierzamskupićsięnajegoposzczególnychkonwen-
cjach–cieszącychsięróżnymstopniemrozpoznawalności–ujętych
synchronicznieidiachronicznie,oraznastrategiachtwórczych
(naprzykładautotematyzmiewwieluodmianach).Jakwspomnia-
łam,chcęjednakodejśćodrozważańterminologicznych.Byłoby
towyważanieotwartychdrzwialbo,mówiącsłowamiRaymonda
Chandlera–jednegozliterackichojcówzałożycieliczarnegokry-
minału–Dprzekładaniewyschniętychkości”
5
.Ponieważkoncepcja
4
Oczywiściemamświadomość,żefilmnoiropanowałcałyświat,znajdując
realizacjewrozmaitychkinematografiachnarodowych,takżewPolsce.Ichoma-
wianiewykraczajednakpozaramyjednejksiążki,potrzebaspójnościnakazujewięc
skupienienakulturzeamerykańskiej.Chcęzarazempodkreślić,żepolembadań
sądlamnieprodukcjefilmoweiserialowe(zuwzględnieniemkorzeniliterackich),
choćpojęcianoirineo-noirprzykładasię–wręcznazasadzieszerszegoparadygmatu
kulturowego–takżedowieluinnychtekstówkultury,takichjakkomiksy,gry
komputerowe,teledyski,reklamyetc.Aletotematnaosobnąpublikację.
5RaymondChandler,listdoJamesaSandoe’a(18sierpnia1945),[w:]Selected
LettersofRaymondChandler,ed.FrankMacShane,ColumbiaUniversityPress,
NewYork1981,s.53.
