Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
WśródłódzkichŻydów...
DoszłojednakdozdradzieckiejhitlerowskiejnapaścinaZwiązekSowiecki,codla
nasoznaczałonową,strasznąwojnę.Nanowomusiałemuciekać,byratowaćżycie.
OkupowanyprzezSowietówBiałystokleżałwzasięgupierwszegoostrzałuniemieckich
najeźdźców.Śmierćznowuzajrzałamiwoczy,awszystko,cobyłomibliskieidrogie
znówprzepadłowwielkimzamęcie.Zostawiłemnapastwęnieubłaganegolosumoje
nowemieszkanieprzyulicyCiepłej20,gdziezniszczeniuuległmanuskryptprawie
skończonegodrugiegotomuBałuckichtkaczy.
Jednakrównieżlosypierwszegotomu,wMoskwie,stałysięzależneodsytuacji
wkraju.NiemieccyżołnierzebłyskawiczniewkroczyliwgłąbterenówZSRS,zajmując
Białoruś,Ukrainę,okupującrepublikinadbałtyckie,aradiodzieńinocalarmowało
niezliczonychobywatelisowieckich:Moskwajestzagrożona.WydawnictwonDeremes”
ewakuowanogdzieśzaUral,awliścieoddyrektora,LwaStrongina,poinformowano
mnie,żepomimozaistniałejsytuacjiksiążkaznajdujesięnaetapietworzeniamatryc.
nBądźciespokojni,wasiTkaczesąbezpieczniizostanąwydaniprzypierwszejokazji.”
Podobnylistotrzymałemporeewakuacji,podkoniec1944roku.W1945lub1946
roku,gdymieszkałemwMoskwie–mówiłosięwtedyjużorepatriacjiiopuszczeniu
ZSRS–jednostałosięjasne:ci,którzywyjadąniebędągodni,byichksiążkiukazałysię
wsowieckimwydawnictwie.
Powielutrudachudałomisięwydobyćzwydawnictwakopięrękopisu,mającegojuż
wtedyzasobąbardzodługądrogę.
Podkoniec1949rokugdynadarzyłasięniepewnaokazjadowyrwaniasięze
zrujnowanejWarszawyznówniemogłobyćmowyoratowaniumanuskryptu.Znów
musiałemopuścićledwiecozagrzanemiejsce,któreporazkolejnystałosięgrobem
zniszczonychnadziei.ManuskryptBałuckichtkaczycudemprzedostałsięprzezkraje
imorza,byostateczniedotrzećdoIzraela,jazaś,jegoautor,przezzielonegranice
przedostałemsiędoArgentyny,bytamnanowobudowaćmójzniszczonydom.[…]
Książka,którąoddajęczytelnikom,opowiadaopoczątkachindustrializacjiwdawnej
Polsce.MojerodzinnemiastoŁódźjestekranem,naktórymukazałemkrajobrazy,
najróżniejszetypyludzi,światyiobrazycharakterystycznedlategoniesłychanie
dynamicznego,robotniczegomiasta.
BałuccytkaczesąpierwsząksiążkąukazującązwykłychŻydówzarównowdni
powszednie,jakipodczasichbiednychświąt.Toopowieśćoszarymczłowieku,który
instynktowniepróbujezerwaćpętawiążącegozespleśniałymi,odwiecznyminawykami.
Książkanieaspirujedobyciadokładnymhistorycznymobrazemukazującymdrugą
połowęXIXwieku.[…]Majedynieoddaćkanwę,duchatamtychczasów,widzianych
oczamiautora.Wżadnymstopniuniestarasiębyćdziełemhistorycznym.
Dodaćnależyjeszcze,żeBałuccytkaczeukazująsięwpierwotnejredakcji,którąautor
przygotowałdodrukunapoczątku1940roku.Wprowadziłemjedyniedrobnekorekty
językowe,bylepiejoddaćcharakterystycznąleksykęwymordowanejłódzkiejspołeczności
żydowskiej.
PrzełożyłzjidyszDariuszDekiert
