Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Historyczne,kulturoweipolityczneuwarunkowanianarodzinwspółpracy
13
Wniosektakinasuwasięjeszczewyraźniej,gdypoduwagęweźmiemy
niektóreczynnikikulturowe,czylielementywyodrębniającejsiętożsamości
kulturowejpaństwregionu.
AnnaStępieńsformułowałaryzykownątezę,jakobykrajeEuropyŚrod-
kowejzatraciłyobecniepoczucietożsamościkulturowej3.Samawskazuje
jednaknawieleczynników,któretworzyłyhistoriętychpaństwopartąna
wspólnociekulturowej,chociażbywspomnianeprzezniątzw.podłożegali-
cyjskie.Noi,rzeczoczywista,wspólnemarzeniaowybiciusięnaniepodleg-
łość,artykułowaneprzezprzedstawicielielitintelektualnychtegoregionu,
byograniczyćsiętylkodotakichnazwisk,jakVáclavHavel,MilanKunde-
ra,CzesławMiłosz,AdamMichnikiGyörgyKonrád–pisarzyiintelektu-
alistów,którzynadalipolitycznytonmyśleniuwważnymmomenciehistorii
przełomulat80.i90.XXwieku.
JiříPehepodkreślainny,niecomniejchlubnyrystożsamościkulturowo-
-politycznejregionu.Określaongomianem„brakuistotnychtradycjide-
mokratycznych”4.Wskazujebowiemnafakt,żewewszystkichtychkra-
jachwmomencierozwijaniasięaspiracjiniepodległościowychdominował
porządek„habsburski,carskilubcesarski”.Stądtrudnośćwzaszczepieniu
tuklasycznychzasaddemokracjiliberalnychiwyraźnatendencjadoskręca-
niawżyciupolitycznymkuautorytaryzmowi,couwidoczniłosięszczególnie
wpierwszejfazieodzyskiwanianiepodległościprzeztepaństwawokresie
międzywojennym.Potemlatadyktaturkomunistycznychjeszczebardziej
utrwaliłytegotypuorientacje.Historycyipolitolodzywskazująnadwie
głównetegoprzyczyny:słabośćelitiwynikającezdługoletnichwalkonie-
podległośćzmierzaniedonacjonalizmu.Awszystkotozachodziłozwyraź-
nympoczuciemprowincjonalizmu,wynikającymzkilkuwiekowegooderwa-
niatychnarodówodgłównegonurtukulturypolitycznejEuropyZachodniej.
Decydująceznaczenieuwarunkowańhistorycznychikulturowychwna-
rodzinachwspółpracywyszehradzkiejudokumentowanemożebyćroląinte-
lektualistówipisarzypaństwregionuwinspirowaniudomyśleniaowspół-
pracypaństwEuropyŚrodkowejipodjęciemprzeznichpierwszychdziałań
organizacyjnychnarzeczrealizacjitejidei.Tojednakstanowijużskładnik
kolejnego,politycznegoczynnikagenezyWyszehradu.Najpierwjednakroz-
ważyćnależyjedenjeszcze,religijnyskładnikleżącyupodstawutworzenia
GrupyWyszehradzkiej.PaństwaWyszehradu,dokonującuprogulat90.
wyboruUniiEuropejskiejjakoswojegopolitycznegomarzenia,podkreślały
3
AnnaStępień,JednośćkulturowaEuropyŚrodkowej–mitczyrzeczywistość?,
„StudiaPoliticaeUniversitatisSilesiensis”2010,nr6,s.11-24.
4
JiříPehe,CentralEuropeanIdentityinPolitics,www.pehe.cz.
