Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
egzaminówzewnętrznych(CKE,OKE).Każdaztychgrupczyinstytucji
pełniinnąrolę,zgodniezformalniewyznaczonymiprawamiiobowiązka-
mi.Każdaznichmożejednakrównież–jakpokażemynakonkretnych
przykładachnajważniejszych„aktorów”naszegosystemuedukacji–zabie-
gaćopoprawęswojejpozycjilubbronićsięprzedpróbamiograniczenia
statutowychpraw(przywilejów).
Organyzarządzające.Zaprowadzenieprzedszkoli,szkółpodstawowych
igimnazjówodpowiadająobecniewPolscegminy(orazmiastanaprawach
powiatu,którełącząwsobieobowiązkigminyipowiatu),aszkółponad-
gimnazjalnych–powiaty.Wydatkinaoświatęstanowiąjed-
WPRLzarządzanie
nąznajważniejszychpozycjiwbudżetachsamorządów:
szkolnictwembyłocałkowicie
wprzypadkugminjesttood35%donawet50%wszystkich
scentralizowane,apaństwo
posiadałowyłącznośćna
wydatków(Jakubowski2009,s.3).Jednostkisamorządu
zakładanieiprowadzenie
terytorialnegootrzymujązbudżetupaństwasubwencję
szkół.W1991roku
oświatową.Wartoodrazuzaznaczyć,żesubwencjaoświa-
wprowadzonomożliwość
towanieobejmujeedukacjiprzedszkolnej,którągminysą
zakładaniaszkółprywatnych.
zmuszoneorganizowaćześrodkówzinnychźródeł,co
przekazanosamorządom
zarządzanieedukacjąna
Wtymsamymroku
wpraktyceoznaczaczęsto,żenieorganizująjejwcale.Spo-
sóbwyliczaniawielkościsubwencjimadlasamorządówdu-
poziomiepodstawowym
żeznaczenie.Towłaśniewprowadzonaw1999rokuzmiana
iprzedszkolnym.Proces
stosowanegodojejwyliczeniaalgorytmu,którazbiegłasię
przejmowaniaprzez
zutworzeniemgimnazjów,doprowadziładobolesnegopro-
samorządyzarządzanianad
cesurestrukturyzacjisiatkiszkolnej,czylipoprostulikwi-
szkołamipodstawowymitrwał
jednakdosyćdługoizakończył
dacjidużejliczbyszkółpodstawowych.Sposóbwydawania
siędopierookołoroku1996.
subwencjioświatowejniejestściśleokreślony.Jeśligmina
jestwstaniezapewnićdostępdoedukacjimniejszymkosz-
tem,tomożewydaćnadwyżkęzupełniedowolnie.Jeślinatomiastwładze
samorządowechciałybyutrzymaćsiećszkół„gęstszą”niżmożliwadosfi-
nansowaniazsubwencji,wówczasmusząznaleźćwswoimbudżeciedodat-
kowepieniądze.
Wpraktycejednakswobodazarządzaniaszkołamiprzezsamorządy
jestwPolscewznacznymstopniuograniczona:musząsięonepodporząd-
kowaćwieluregulacjomcentralnym.Centralnieustalanesąpensjeizasady
zatrudnianianauczycieli,zapisanewustawienazywanejKartąNauczyciela.
MinisterstwoEdukacjiNarodowejwyznaczaobowiązującewcałymkraju
programynauczania.Nadzórpedagogiczny,którykontrolujejakośćnaucza-
nia,równieżjestpodporządkowanyMinisterstwuEdukacji,aniesamorzą-
dom.Zkoleiinstytucjeodpowiadającezaprzeprowadzanieegzaminówcen-
tralnych–sprawdzianuwklasieVIszkołypodstawowej,egzaminu
gimnazjalnego,matury,aodniedawnarównieżcorazwiększejliczbypań-
stwowychegzaminówzawodowych–sąfinansowanezbudżetuMinister-
stwaEdukacji,aleformalnieodniegoniezależne.CentralnaKomisjaEgzami-
nacyjna(CKE)odpowiadaprzedewszystkimzaprzygotowanieegzaminów.
66
Edukacja
