Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Wielowymiarowośćpracy
27
StefanKardynałWyszyński(1991),anastępniejegokontynuator-JanPa-
wełII(Nowacki,2008)-„pracęuznałzadobroczłowieka,dobrojegoczłowie-
czeństwa”,którapierwszeństwodajeczłowiekowi,przezco„pracajestdla
człowieka,anieczłowiekdlapracy”(Moskwa,2003,s.86;Furmanek,2006,
s.50).Powyższatezapodkreślaprymatczłowiekanadjegopracą,aprzezto
nadjejwielorakimiowocami(tamże).Temogąmiećcharakterwartościprze-
tworzonej,usługowejorazdobrakulturowego(por.Nowacki2004,Wiatrowski
1994,1996,2000,2004).
ZgołaodmiennypoglądnapracęilustrująkoncepcjeautorstwaK.Marksa
iF.Engelsa.Onipierwszeństwoprzypisująpracy,uznajączapodstawowy
warunekwszelkiegożycialudzkiegoitowtejmierze,żewpewnymsensie
uznalizasłusznepowiedzenie,że„pracastworzyłasamegoczłowieka”(K.Marks,
F.Engels,1949,t.2,s.60).
Tedwastanowiskapostrzeganiaiujmowaniapracyorazroliwniejczłowie-
kastanowiłyiwciążstanowiągłównyprzedmiotzainteresowaniaróżnychdy-
scyplinnaukowych,itonietylkofilozofów,alerównieżpedagogów.Tychostat-
nichinteresująistotnedlapracy-procesykształceniaiwychowania.Treść
owychprocesówwciążstanowiźródłoanalizpracy,jejcharakterdecyduje
oprzygotowaniuzawodowym,wyborzezawodu,atoprzekładającesięnapozy-
cjęspołecznączłowieka,zmieniająmyślenieopracy,któreniemożebyćspro-
wadzonetylkodokategoriitrudu,czyniącepracęujarzmieniemstanu(niewolni-
ctwo),cierpieniemizadośćuczynieniemzagrzechpierworodny(chrześcijaństwo),
takjakbyłowokresiepracyniewolniczej,pańszczyźnianej,alepracabyła,jest
ibędzierównieżprzyjemnąformąaktywnościfizycznej,politycznejiartystycz-
nej,copokazaliwolniobywateleRzymuiGrecjitzw.palestraokresustaro-
żytnego.Podobnie,współczesnewymaganiaprocesupracypromująaktywne
iprzedsiębiorczepostawy.Owozróżnicowaniewymiarupracyanalizująrów-
nieżwspółcześnisocjologowie.WgJ.Szczepańskiego(1961,1963)pracajest
każdącelowączynnościąspołecznieużytecznąlubspołeczniedoniosłąizapew-
niającąokreślonąpozycjęwspołeczeństwie.Korelujeonazekonomicznymcha-
rakterempracy.O.Lange(1966)cechęczynipodstawąekonomicznejdefinicji
pracy,rozumiejącjak„zespółczynnościwykonywanychwprocesieprodukcji
(pracy-podk.B.Baraniak),amającychnaceluwytwarzaniedóbrtj.przedmio-
tówsłużącychzaspokojeniupotrzebludzkich”(s.19).
Jeszczeinnywymiarpracyujawniłyczasynowożytneiwspółczesne.Dlanich
-pozanurtemaktywistycznym-istotnystałsięczłowiek,jegozdolnościoraz
stosunekdopracy.Cechyteorazdominacjaczłowiekanadnaturą,doprowadziły
doupadkufeudalnychformpracy,wyzwoleniainicjatywtwórczychczłowieka.
Onezaowocowałyodkryciemnowychobszarówwiedzyiwłączeniemichdopro-