Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Sektorusługjakoobszarbadańekonomii
39
chronizacjęicentralizacjęorazkoncentracjęenergii,pieniędzyiwładzy,stworzynawpół
autonomicznesystemygospodarcze,wktórychzmniejszysięprzepaśćmiędzyproducen-
tamiikonsumentamitworzącgospodarkę,,prosumentów’’
73
.
Siłyekonomicznepozbawiąznaczeniawłasnośćmaterialną,cobędziewynikać,
zdaniemJ.Rifkina,zconajmniejdwóchpowodów.Popierwsze,samedobra
przekształcająsięwczysteusługi(,,wszystkojestusługą’’),comożesygnalizowaćkoniec
własnościjakowyznacznikażyciaspołecznego.Podrugie,zmieniasięnaturausług.
,,Obecnie,wwarunkachhandluelektronicznegoiskomplikowanychmechanizmów
sprzężeniazwrotnegodanych,usługiprojektujesięodnowajakodługofalowe,wielo-
stronnerelacjemiędzyserweramiiklientami’’
74
.Dobrazmieniająswójcharakterwmiarę
wzrostuudziałuwnichpierwiastkainformatycznegoiinteraktywnegoorazwprowa-
dzaniakolejnychwersji.Tracąstatusproduktuiulegająprzekształceniuwzmienia-
jącesięusługi.Ichwartośćniezależyjużodkonstrukcjifizycznejopakowania,leczod
udostępnianychprzezniefunkcji.Przekształceniesprzedażydóbrwudostępnianieusług
przynosinierazznaczneoszczędnościzasobów,redukcjęszkodliwychemisjiiodpadów,
mniejszeszkodywśrodowiskunaturalnym.
J.Rifkin,pisząconarodzinachgospodarkiusługtwierdzi,żewprzyszłości
zaczniemypostrzegaćnaszeżyciegospodarczebardziejwkategoriachdostępudousług
iprzeżyć,amniejjakowłasnośćrzeczy;będzietokonieceryposiadaniaipoczątekwieku
dostępu.Większezaangażowaniegospodarkiwusługach,aniewprodukcjidóbrsprawia,
żewłasnośćbędzietracićsweznaczeniewżyciugospodarczymiindywidualnym.Oile
społeczeństwoprzemysłoweokreślonebyłoprzezilośćdóbrwyznaczającąstandard
życia,towspołeczeństwiepostindustrialnymjakośćżyciamierzonajestusługami
iprzyjemnościamiwdziedziniezdrowia,edukacji,rekreacji,sztukiitp.
Współcześniezakładyusługowezatrudniająblisko80%amerykańskiejsiły
roboczejiwytwarzająokoło75%wartościdodanejwgospodarceStanówZjed-
noczonych,aponadpołowęwcałejgospodarceświatowej.Prognozujesię,żeokoło2010
rokuusługibędąstanowićponad90%gospodarkiamerykańskiej,asektorprodukcyjny
mniejniż10%.Tendencjata,występującaodwieludziesięcioleci,główniewStanach
Zjednoczonych,aletakżewinnychkrajachwysokorozwiniętych,uprawniadosfor-
mułowaniawtymmiejscuidei,,paradygmatuserwicyzacjigospodarkiispołeczeństwa’’.
Możnatuwyrazićprzekonanie,żewłaśnieusługisąibędąwbieżącymstuleciujedną
zcentralnychkwestiizarównowteorii,jakiwpraktycegospodarczej.Przyichbada-
niupożądanebyłobywięcstosowanienastępującychdyrektywmetodologicznych:
interdyscyplinarnepodejściesystemowe,metodaporównawcza,nacisknaanalizy
średnio-idługookresowe,nacisknabadaniaempiryczne,priorytetbadańilościowych,
wykorzystaniekonstrukcjimyślowychzdziedzinyekonomiinormatywnej,behawio-
73
Prosumpcjapoleganazaangażowaniukonsumentawprodukcję.Przykłademmogąbyćsuper-
markety,gdziesprzedawcęzastąpiłwózeksklepowy,cospowodowało,żezjednejstronykliencisami
szukająsobietowaru,azdrugiejpłacąmniej(czylisamisobiepłacązapracę).Wefekciedopuszczenia
klientówdowykonywaniapracynastąpiłotzw.
,,uzewnętrznieniewkładupracy’’.Por.A.Toffler,op.cit.,
s.309inast.
74
J.Rifkin,Wiekdostępu.Nowakulturahiperkapitalizmu,wktórejpłacisięzakażdąchwilężycia,
WydawnictwoDolnośląskie,Wrocław2003,s.93.
