Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
Inspiracjądopowstanianiniejszejpublikacji–zbiorustudiówzatytułowanego
„Wkręgupsychologicznejproblematykitożsamości”–stałosięzainteresowaniesym-
pozjumpoświęconymtożsamości,zorganizowanymwramachXXXIIZjazduNauko-
wegoPolskiegoTowarzystwaPsychologicznego1.Ożywionadyskusjanadtematyką
referatówzachęciłaorganizatorasympozjumijegouczestnikówdodalszychstudiów
nadtożsamościąorazdoprzygotowania(wrazzudziałemzaproszonychdowspółpracy
autorów)monografii,którapodejmujeproblemtożsamościzróżnychperspektyw
iwróżnychkontekstach.Niniejszapublikacja–podobniejakznaczącadlategozagad-
nieniapracazatytułowana„Tożsamośćczłowieka”,wydanaw2000rokupodredakcją
AnnyGałdowej–nieprezentujeproblematykitożsamościwcałościowy,wyczerpujący
sposób.Wybrane,szczegółowetematyproponowanychartykułówodzwierciedlają
natomiastszerokikrągrozważań,wjakimkwestiatożsamościpojawiasięzmniejszą
lubwiększąwyrazistością.
Podstawowątrudnośćpsychologicznychbadańnadtożsamościąstanowifakt,że
samtermin„tożsamość”–pojęcieoznamiennychtradycjachfilozoficznych–niejest
jednoznacznieokreślonyizoperacjonalizowany.Tymsamymproblematykatożsamo-
ścinadalpozostajewstosunkowoniewielkimstopniupoznana,ajejmechanizmy
ifunkcje–opisaneiwyjaśnione.Nagrunciepsychologiifunkcjonujeszeregpojęć
stosowanychzpojęciemtożsamościzamiennie,beznależytejtroskioichzróżnicowa-
nie,jaknp.„ja”,„self”,„ego”,„poczucietożsamości”itp.Największejednakznacze-
nieikonsekwencjewobszarzebadańzdajesięmiećdwoistośćpodmiotowego
iprzedmiotowegoujęciatożsamości–pokłosierozróżnieniaJapodmiotowegoiJa
przedmiotowego2,3.Japrzedmiotowetworzątreścisamowiedzy–skryptyischemato-
we,dystynktywnewłaściwościJa;Japodmiotowekonstytuująnatomiastsubiektywne,
zabarwioneemocjonalnieodczuciaiprzeżycia.Treścisamowiedzypozostająpochod-
nymisamoobserwacjiorazpercepcjireakcjiotoczenia;sąrezultatemautorefleksji
opartejnaautoanalizieiświadomymprzetwarzaniuinformacji.Ujęciepoznawcze
przeciwstawiasięwięcfenomenologicznemu;obserwujemyniezgodnośćprzekonań
wśródbadaczy:czyprzedmiotempsychologicznychbadańmapozostaćtożsamość
człowieka–obiektywniestwierdzanyfaktpozostawanianadaltąsamąosobąbez
1SympozjumotejtematycezaproponowałaikoordynowałaDorotaKubacka-Jasiecka;ZjazdNaukowy
PTPodbyłsięwKrakowiewewrześniu2005roku.
2W.James(1890).ThePrinciplesofPsychology.London,Macmillan.
3Z.Uchnast(1997).Kukoncepcjiselfuwpsychologiizdarzeńżyciowych[w:]P.Oleś(red.),Wybrane
zagadnieniazpsychologiiosobowości.Lublin,TowarzystwoNaukoweKUL.
