Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Słowowstępne
Europapowielkimwstrząsie,wywołanymseriąruchówwolnościowo-narodo-
wościowychz1848-1849,przedstawiałaporoku1849innyobraz.Przypomnieć
trzeba,żejużpierwszapołowaXIXw.,mimotoczącychsięwielkichwojenepoki
napoleońskiej,nosiłapiętnoWielkiejRewolucjiFrancuskiejorazwieluinnychru-
chówrewolucyjnychozabarwieniunarodowościowym.Popołowicznymwskrze-
szeniuabsolutyzmuiutrzymaniusięprzywładzyreżimówkonserwatywnych
wzasadziecałykontynenteuropejski,zwyłączeniem(czasowo)Rosji,stałpodzna-
kiemrozwijającychsiętendencjiliberalnych,wyrażającychsięwhasłachprogra-
mowychzmierzającychdoobaleniasystemówabsolutystycznychibudowyustro-
jówliberalno-demokratycznych.Pojawiałysięoneztymwiększąsiłą,imbardziej
rozwijałsięwdanymkrajukapitalizmisferyówsystemreprezentujące-burżu-
azja,drobnomieszczaństwoiproletariat.Ówruchoddziaływałzmniejsząlub
większąsiłątakżenakrajebardziejzacofanepodwzględemspołeczno-ekonomicz-
nymizaczynałsięcorazszybciejprzenosićtakżenainnekontynenty.Jednocze-
śniezmierzałondobudowypaństwjednolitychnarodowo,wEuropietakichkra-
jów,jakgłównieWłochyiNiemcy,aletakżeiinnemniejszenarody,jakchoćby
Polskaijednozgłównychzarzewiówkonfliktów-krajebałkańskie.
Kolejnącechącharakteryzującącałąomawianąepokęod1849r.dowybuchu
Iwojnyświatowejbyłastałatendencjadorozbudowypaństwtypuimperialistycz-
no-kolonialnego,przyczymobokpaństweuropejskichowegotypuwyrosły:rosyj-
ski-ocharakterzeeuropejsko-azjatyckim,orazamerykański(USA)ijapoński.
RównolegleztymprocesemnarastaładążnośćpartiiwchodzącychwskładII
Międzynarodówkidoprzeobrażaniasięwantidotumkapitalizmu,nieokiełznane-
go,zewszystkimijegocechamiujemnymi.Zamiastdojegozwalczaniaśrodkami
rewolucyjnymi,zmierzałyonedoprzekształcaniagowkierunkureformistyczno-
liberalnym-odrewolucyjnegomarksizmunarzeczsocjaldemokratyzmu.
Kolejnącechąspecyficznąepokibyłoprzekształcaniesiędawnegoklasycznego
liberalizmuwruchyliberalistyczno-nacjonalistyczne,znacjonalizmemcorazto
bardziejekstremalnym,zzaczątkamitotalitaryzmu.Podbudowęideologiczną
owymruchomdawałytworzącesięnoweprądyfilozoficzne.
Wszystkiewymienionewyżejcechy,nadającepiętnoomawianejepoce,nietyl-
kodynamizowałyówczesneprzemianyspołeczno-ekonomiczneiideowo-politycz-
ne,alestwarzałypożywkędowybuchówlokalnychkonfliktówzbrojnych,które
wkońcowymefekciedoprowadziłydoglobalnegokonfliktuwskaliogólnoświa-
towej.
5