Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Starożytneimperiainowekrólestwa
rzylikrólestwoDal-Riata.Docieralitakżenaprzy-
brzeżnewyspyiwyspęMan.Obokrodówkrólewskich
iarystokratycznychwysokąpozycjęwspołecznościach
iryjskichposiadalitzw.ludziedaru,rzemieślnicy,
artyści,filidowie(uczeniipoeci)idruidzi(kapłani,
tworzącyrodzajkorporacjiipełniącyczęstorolędo-
radcówkrólewskich).Masawolnychchłopówpłaciła
daninęwładcomistanowiłaklientelęmożnych.Po-
mimotegorozwarstwieniaróżnicewpoziomieżycia
byłyniewielkie;ziryjskichpoematówwynika,żejed-
nymzważniejszychurzędnikówkrólewskichbyłświ-
niopas,adworykrólewskieniewieleróżniłysięod
chłopskich.
Irlandia,wyspa,naktórąnigdyniedotarłyrzym-
skielegionyiktórejizolacjępogłębiłnajazdAnglów
iSasównaBrytanię,zamieszkanaprzezwyznających
druidyzmwojowniczychCeltówowłasnejugrunto-
wanejtradycjikulturowejiustrojowej,jużwVIIstu-
leciustałasiękwitnącymcentrumchrześcijańskiej
kultury.Irlandiajestprzykłademwłączeniasięwłaciń-
skikrągkulturowyludu,któryniemiałznimwcześ-
niejprawieżadnychkontaktów,itojedyniepoprzez
dobrowolnąchrystianizację,niepopartąaniobcym
podbojem,anizewnętrznyminaciskamiczykoniunk-
turalizmempolitycznymrodzimychwładców.
Ryci49
ChrystianizacjaIrlandiibyławedługtradycjidziełemśw.Patryka,Bryta,który
Charakterystycznydlawczes-
młodośćspędziłwiryjskiejniewoli.PouzyskaniuwykształceniawGaliiPatrykpo-
nośredniowiecznejIrlandii
wróciłnawyspęjakomisjonarziwkrótkimczasieodniósłoszałamiającysukces.
(odVIIIdoXIIwi)tzwiwysoki
krzyżiPrzeszło5-metrowy
ŹródładotyczącedziałalnościPatrykasąpóźneiniepewne,niejestnawetjasne,czy
tzwiKrzyżMuiredacha,sto-
jegomisjamiałamiejscew1.czyw2.połowieVw.Historycysąjednakzgodni,że
jącywMonasterboice,po-
chrześcijaństwozostałoprzyjętewIrlandiiszybkoirównieszybkozaowocowało
chodzizIX/Xwiinależydo
najsłynniejszychtegotypu
budowąKościołairozwojemoryginalnejchrześcijańskiejkultury.
zabytkówwIrlandii
Kościółiryjskizawdzięczałswojąspecyfikęcharakterystycznejstrukturzespołecz-
no-ustrojowejwyspy.WIrlandiiniebyłomiast,będącychnakontynencieośrodkami
diecezji,strukturęKościołabudowanowięcwoparciuowielkiewiejskieklasztory,
którychopacipełniliczęstofunkcjebiskupie.Opacipochodzilizwyklezrodówary-
stokratycznychikrólewskichzachowującwynikającyztychkoneksjiprestiż;opata
wybieranoteżnaogółzroduzałożycielaklasztoru,copodkreślałoiutrwalałoarysto-
kratycznycharakteriznaczeniepolityczneośrodka.Niekiedyłączononawetwładzę
królewskąibiskupią-takimikrólami-biskupamibylinp.niektórzywładcyCashel
charakterKościoła
zMunsteru.Głównymcentrumreligijnymwyspy,odużymznaczeniupolitycznym,
iryjskiego
byłoarcybiskupstwowArmagh,łączonezdziałalnościąśw.Patryka.
StrukturaKościołairyjskiegoniebyłajegojedynąosobliwością.Liturgięzaczerp-
niętozokresuwczesnochrześcijańskiego,odmiennieniżwKościelerzymskimobli-
czanodatęWielkanocy,stosowanoinnykształttonsury.LikwidacjęodmiennościKo-
ściołairyjskiegoprzyspieszyłangielskisynodwWhitby(664,zob.niżej);wIrlandii
usuniętonajistotniejszerozbieżnościzKościołemrzymskimnaprzełomieVII
iVIIIw.,aleWalijczycypodporządkowalisięKościołowirzymskiemudopierowXw.
Charakterystycznedlamonastycyzmuiryjskiegoascetyzmisurowość,jakrów-
monastycyzmiryjski
nieżcharakterklasztorów,któreniebyłydomostwamiarystokratówzmienionymi
wsiedzibyżyciawspólnego,jaknp.wGalii,leczstanowiłyosadyzlicznymimniszy-
71
