Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PoczątkicywilizacjinaBliskimWschodzie
iwEgipcie
Epipaleolitineolitpreceramiczny
Epipaleolit
Schyłekplejstocenuipoczątekholocenu(około13000-8000p.n.e.)przyniósłnie-
zwykleistotnezmianywżyciuigospodarcegrupbytującychnaBliskimWschodzie
orazwpółnocno-wschodniejAfryce.Zmianytebyływstępemdo,fundamentalnego
dlarozwojuczłowieka,przejściazgospodarkiprzyswajalnejdogospodarkiwytwór-
czej,awięcdoprodukcjiżywnościumożliwiającejnietylkostopnioweuniezależnienie
sięodśrodowiskaalei,amożeprzedewszystkim,podporządkowaniegosobie.Zmia-
nytewystępowaływposzczególnychregionachzróżnymnatężenieminiekoniecznie
wtychsamychokresachchronologicznych.Miałyonejednakbardzowielewspólnych,
uchwytnycharcheologiczniecech,pozwalającychnazrozumienieiodtworzenieza-
chodzącychwówczasprocesów.
DlaBliskiegoWschodunajważniejsząwtymwzględziebyłakulturanatufijska,na
przykładziektórejmożnadokładnieprześledzićzachodząceprzemiany.Rozwijałasię
onawXiIXtysiącleciup.n.e.(dookoło8300rokup.n.e.)naterenieSyro-Palestyny,
ajejwpływysięgałyażpoCylicjęibyćmożepółnocnySynaj.Wywodzisięjąztradycji
wczesnegoepipaleolitu,azewzględunawystępującelokalnezróżnicowaniabardziej
prawidłowobyłobyokreślićjąjakokomplekskulturnatufijskich,wyrastającychztego
samego(kebaryjsko-falickiego)podłoża.
Przemysłnatufijskiprzeszedłwciągu2tysięcylatswegorozwojuwyraźnąewolucję.
WXtysiącleciup.n.e.charakteryzowałgoprzedewszystkimwysoki(dochodzącydo50%)
udziałzbrojnikówwinwentarzukamiennymorazstosowaniepółstromegodwustron-
negoretuszu(tzw.retuszheluański).WIXtysiącleciup.n.e.nastąpiładalszaminiatury-
zacjanarzędzigeometrycznychorazzwiększeniesięwystępowaniamikrorylcówiprze-
kłuwaczy.Pojawiłysięteżwówczasgrotystrzał.Ważnymzjawiskiembyłponadtoobser-
wowanywtymczasietzw.proceswyjściazjaskiń,którebyłyrzadziejwykorzystywane,
ustępującstopniowomiejscastanowiskomotwartym,lokalizowanymnaterenachdo-
tądniezamieszkanych,najczęściejwpasiesawannyilasówpistacjowych(głównieobo-
zowiskamacierzyste,np.RoszHoreszaczyRoszZin),anawetnaterenachpółpustyn-
nych(obozowiskasezonowe).Natufijczycystosowaligospodarkęzbieracko-łowiecką,
wktórejdajesięzauważyćprzejścieodintensywnegozbieractwadowyspecjalizowanego
zbieractwaiłowiectwa.Jakopierwsiwykorzystywaliwznacznymstopniudzikorosnące
jęczmieńipszenicę,czegodowodzinietylkolokalizacjaichobozowisk,aletakżeznacz-
7
przechodzeniezgospodarki
przyswajalnejdowytwórczej
bliskowschodnia
kulturanatufijska
ewolucjaprzemysłu
natufijskiego
