Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
JoannaBilińska-Brynk,MilenaHebal-Jezierska,IlianaGenew-Puhalewa
3.Związekwidzeniaiwiedzy-perspektywasemantyczna
Nietylkopochodzenieanalizowanychleksemówwskazujenato,żewidze-
nietraktowanejestjakogłówneźródłowiedzyoświecie,aletakże,amożenawet
przedewszystkim,ichsemantyka.Dlategownaszymkręgukulturowym(nietylko
słowiańskim,aleteższerzej-europejskimijudeochrześcijańskim,ajakudowad-
niaA.Wierzbicka,nawetglobalnie)POZNANIElWIEDZAOŚWIECIEwerbali-
zujesięzapomocąsłownictwanwizualnego”(sensorycznego).
Przebadanynapotrzebyniniejszegoopracowaniamateriałobejmujeleksemy
orazzwiązkifrazeologiczne,wktórychwidocznejestrozumieniewidzeniajako
poznaniaświata.
3.1.Leksemyjednosłowne
Podstawowymleksememwyrażającymprymarnieaktwidzeniajestczasownik
widzieć,któregoekwiwalentysąobecnewewszystkichbadanychprzeznasjęzykach.
Obecnośćznaczeniamentalnegolgnoseologicznegoprymarnegoczasownikawidzieć
ijegoodpowiednikówrejestrująsłownikiogólnewszystkichbadanychtujęzyków.
Wydajesię,żenajwięcej(sześćzłącznie21)tegotypueksplikacjiznajdujesię
wsłownikujęzykabułgarskiegoРечникнабългарскияезик(wyd.Bułgarskiej
AkademiiNauk),por.:
1.Sprawdzaćlubwyjaśniaćsobiecoś,zdobywaćinformacjeoczymś;dowia-
dywaćsię;uzyskiwaćwiadomości:-Чети,четидавидим‒казабеят,
катонаостриуши.
2.Zauważać,pojmować,żejakiśfaktmamiejsce,żeistnieje:Майкамибеше
запазилаитозипътсвоятабодрост,новиждахсега...каквагорест
дълбока,неизмеримакриевдушатаси.
3.Cośstajesiędlakogośjasne;pojmować,rozumieć:СтариятГерак
виждаше,чесъвместниятживотвкъщиеневъзможен,ирешида
разделисиноветеси.
4.Poznawaćużyteczność,wartośćczegoś,doświadczaćkorzyści:Немувидях
прокопсията.
5.(wprzenośnitylkodokonane)Określićjakpostąpić,corobić;postanowić,
pomyśleć:Tъйщенастинете,елатепо-добредасевърнемвстаята,
докатосесъмне,чепослещевидим.
6.(Nieprzechodni,zwykledokonanyzwyklewcz.przyszłymillubprzeszłym)
Przekonaćsię,nabraćprzeświadczeniaosłusznościczegoś:Майко,итебе
щетихаресаповекеламбата.‒Никогаш.‒Щевидиш.АЛазе,тойкато
четенощем,сегащемубъдепо-добре.(РБЕ,tłum.I.G.-P.,dostęp5.09.2019).
WydawnictwoNaukoweUAM–wszelkieprawazastrzeżone
