Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
StanyZjednoczoneAmerykinadługoprzedaktywnymipełnymwłączeniemsię
wpolitykęświatowąuznałypółkulęzachodniązaswojąstrefęinteresówiwpływów.
FundamentemlatynoamerykańskiejpolitykiUSAjestdoktrynasformułowanaprzez
prezydentaJamesaMonroegowlatachdwudziestychXIXwieku.Odczasuogło-
szeniabyłaonawielokrotnieodczytywanananowoistosowanaprzezkierownictwo
USAwsytuacjizagrożeniaprzywództwaichkrajunapółkulizachodniej1.Stosun-
kianglosaskichStanówZjednoczonychzMeksykiem,krajamiAmerykiŚrodkowej
iPołudniowejprzynależącymidocywilizacjiromańskiej,mimodeklarowanejprzez
Waszyngtonjednościcelówrównychpartnerów,nigdyniebyłyrównoprawne.Tak
jakwXIXiwpierwszychdekadachXXwiekuniebyłynigdyrównoprawnestosun-
kipaństwlatynoamerykańskichzeuropejskimimocarstwami,któremiaływpływy
wtejczęściświata,przedewszystkimHiszpaniąiWielkąBrytanią.WXXstuleciuna
półkulizachodniejukształtowałsięsystem,wktórymStanyZjednoczoneodgrywają
rolęhegemona,choćjesttohegemonianaderczęstokwestionowanaprzezmocar-
stwaregionalne:Argentynę,Chile,Brazylię,aletakżeprzezinnepaństwa2.
ZainteresowanieStanówZjednoczonychnieobejmowałowostatnichdwóchstu-
leciachwtymsamymstopniucałejAmerykiŁacińskiej.Stopieńzainteresowania
izaangażowaniaUSAwróżnychczęściachregionuuwarunkowanybyłwpierwszej
kolejnościbliskościągeograficzną.Uwarunkowaniageopolitycznekierowałyuwagę
WaszyngtonuprzedewszystkimkuAmeryceŚrodkowej,wszerszymrozumieniuzaś
-kupaństwomwbasenieMorzaKaraibskiego3.Zagrożenie(potencjalne)tegoob-
szaruprzezsiłyzewnętrzne(spozapółkulizachodniej)rozumianowWaszyngtonie
jakozagrożeniebezpieczeństwaUSA.Zasadniczeznaczeniemiałateżmożliwość
skutecznegooddziaływaniaStanówZjednoczonychnasytuacjęwewnętrznąpaństw
AmerykiŚrodkowej,takżenadrodzeinterwencjizbrojnej4.Waszyngtonniemógł
sięposłużyćtymśrodkiemwobecgeograficzniedalejpołożonychkrajówpołudnio-
woamerykańskich.WAmerycePołudniowejleżąnajwiększeinajbardziejznaczące
(wrazzpółnocnoamerykańskimMeksykiem)państwalatynoamerykańskie,które
mogłysięskutecznieopieraćhegemonicznymambicjomUSA.
1
M.C.Eakin,HistoriaAmerykiŁacińskiej.Zderzeniekultur,Kraków2007,s.235-247;M.T.Gil-
derhus,TheMonroeDoctrine:MeaningsandImplications,nPresidentialStudiesQuarterly”,March
2006,36,nr1,s.5-16.G.Smith,TheLastYearsoftheMonroeDoctrine,1945-1993,NewYork1994.
2
NatematuwarunkowańpolitykizagranicznejUSA,zeszczególnymuwzględnieniemjejwymia-
ruinstytucjonalnego:A.Mania,DepartmentofState1789-1939.Pierwsze150latudziałuwpolityce
zagranicznejUSA,Kraków2011.
3
M.C.Eakin,op.cit.,Kraków2007,s.238-239,A.Gruszczak,AmerykaŚrodkowa,Warszawa
2007,s.81-86in.
4
R.Kłosowicz,U.S.MarinesjakonarzędziepolitykizagranicznejStanówZjednoczonychAmeryki,
Kraków2008,s.274.
