Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Lubitsch(mimopoczątkowegokonfliktuzMaryPickford),OttoPreminger,Ro-
bertSiodmakczyDouglasSirk,wtopilisiędośæłatwowsystemwielkichstu-
diów.Inni,jakJosefvonSternbergczyErichvonStroheim,świadomiewygry-
waliswoją„europejskośæ”(którąmiałopoświadczaæowosamozwańcze„von”)
ipozostalitegożsystemuwielkimiekscentrykami.Cociekawe,kilkuznajwięk-
szychtwórców,którzypowrócilidoEuropyraczejrozczarowaniswoimhollywo-
odzkimdoświadczeniem,miałopóźniejtrudnościzponownymdostosowaniem
siędozmienionejrzeczywistościwłasnychkrajów,anawetmyślałoopodjęciu
jeszczejednejpróbyzaAtlantykiem.
PrzykłademtychostatnichmogąbyæFrancuziiściślezwiązanyzfrancuskąki-
nematografiąMaxOphüls.HollywoodzkakarieraOphülsaukładałasięszczegól-
nienieszczęśliwie.DoAmerykiprzybyłwroku1941,aleniemógłsobieznaleźæ
tutajpracyprzezbliskosześælat,chociażwydawałsięwymarzonymreżyserem
dlaamerykańskichproducentów:działałszybko,nieprzekraczałbudżetuicza-
suprzeznaczonegonazdjęcia.Później,wkrótkichodstępachczasu,zrealizował
czterydobrefilmy(TheExile,1947;Listodnieznanejkobiety,1948;Caught,
1949;TheRecklessMoment,1949).Jegoprofesjonalizmnieuchroniłgojed-
nakodkonfliktównaplanie,zktórymijednakpotrafiłsobieradziæ.Pracowni-
kówstudiadenerwowałakcentiniekonwencjonalnysposóbustawianiaujęæ,
aleosobistyurokreżyserawkońcuzwyciężał.JakwspominałRobertSoder-
berg,pisarziprzyjacielOphülsa:„Maxnigdyniepozowałnawielkiegoreżysera.
Byłbardzo«amerykański»wtym,corobił.Byłinny,aleniestarałsięzachowy-
waæwżadenspecjalnysposób.Niebyłegzotyczny–przypominałpodtymwzglę-
demBilly’egoWildera”24.
Niestetyjednakżadenztychdługowyczekiwanychfilmówniezdobyłpubliczno-
ściiOphülsostateczniezdecydowałsięnawyjazddoFrancji.Zrealizowałtam
czterykolejneinteresującedzieła,zktórychostatnie,LolaMontez,dziśbardzo
wysokocenioneprzezfilmoznawców,okazałosiękatastrofązfinansowegopunktu
widzeniainiezyskałoteżentuzjazmuwśródkrytyków.Wtejsytuacjizdespero-
wanyreżyserwysłałlistdojednegozeswoichamerykańskichproducentów:
„Jeślidalejbędępracowaæ–amówiętobardzoegoistycznie–bezciebielub
ludzitobiepodobnych,stanęsięeuropejskimkieszonkowymwydaniemOrsona
Wellesa.John,czymógłbyśmipomóc?Obiecałeś,żenapiszeszdługilist,ana-
pisałeśtylkokilkasłów.Dlawłasnegorozwoju,bardziejniżdlakariery,potrze-
bujędobregoamerykańskiegofilmu”25.
Niestetyadresatlistu,JohnHouseman,niemiałjużwówczaswielkichwpływów
wwytwórniMGMiniemógłpomóc.MaxOphülszmarłrokpóźniej,niezrobiw-
szyjużżadnegofilmu.
27...................................EUROPEJCZYCY
W
HOLLYWOOD
307-Gizycki-Wendersdodomusk³ad.p65
27
2006-06-20,12:55
