Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
Częśćpierwsza:Władza.Instytucje,polityka,protagoniści
przyjegopomocypokonasznieprzyjaciół”(2Mch15,12-16),zilustrować
możnadoskonalezapomocąscenznanychzegipskichreliefówświątyn-
nych,rozpowszechnionychnastępniewuproszczonejformiewłaśniena
bazachpalestyńskichskarabeuszyzepokipóźnegobrązu.Jesttowłaśnie
motywwładcytryumfującegonadpokonanymwrogiemwobecnościboga
przekazującegomieczkrólowi(il.9c,d),jaknareliefiezpylonuświątyni
RamzesaIIIwMedinetHabu48.
Jedenzeskarabeuszymieszczącychsięwtejkategorii,gdziesiłychaosu
ucieleśniajednakniewrógEgiptu,leczkrokodyl,stałsięprzedmiotemnie-
codziennejinterpretatioslavica,stanowiącejoryginalnąkoncepcjęTadeusza
Wolańskiego(1785-1865)49.W1847rokuwswychflListachostarożytnościach
sławiańskich”,biorącpoduwagęscenęzbazyskarabeuszapochodzącego
zkolekcjiszwedzkiegodyplomatyNilsaGustavaPalina(1765-1842),Wolański
wysnułwniosek,iżmamywtymprzypadkudoczynieniazwizerunkiem
Słowianinaodzianegowkrótkikontuszzzarzuconymiwylotami,zrosyjską
futrzanączapkąnagłowieorazzakrzywionąszabląupasa(il.9e).Natomiast
przeciwnikiemflsławiańskiego”wojownika/faraonawomawianejsceniemiał
być–zdaniemWolańskiego–flsmok-Czernibog”.
WypracowaneostateczniewokresieStaregoPaństwaiszerokostoso-
wanepóźniejscenytryumfuszczególnąpopularnościącieszyłysięwśród
władcówXIXiXXdynastii.Zpóźniejszegookresuznanesąrównieżsceny,
wktórychwtradycyjnejpozietryumfującegofaraonaprzedstawianotakże
ostatnichwładcówEgiptu50.Zabytkiwykorzystującetenmotywznanesą
jeszczez
III–IV
wiekun.e.51.Przedstawieniawładcyzabijającegopokonanych
wrogówznalazłysięrównieżwkręgusztukimeroickiej(il.10)52.
Omówionewyżejujęciacharakteryzowałysięniezwykłążywotnością,
gdyżwdoskonałysposóbobrazowałykrólatryumfującegonadwrogami,
wykorzystującjednocześniedobitnąwymowęreligijnątejsceny(zapewnienie
48AltorientalischeMiniaturkunst.DieältestenvisuellenMassenkommunikationsmitel.Ein
BlickindieSammlungdesBiblischenInstitutsderUniversitätFreiburgSchweiz.Hrsg.O.Keel,
Ch.Uehlinger.Mainz1990,s.18-20.Zob.takżeJ.Śliwa:Skarabeuszeegipskieł,s.75,il.41.
49Zob.J.Śliwa:HChoćbezkontusza,aledzielnadusza”.SkarabeuszegipskizkolekcjiN.G.
PalinawinterpretacjiTadeuszaWolańskiego(1847).W:Idem:Badacze,kolekcjonerzy,podróżnicy,
s.515-518.
50Por.m.in.E.Chassinat:Letempled!Edfou.T.1.Paris1897,tabl.IV;G.Bénédite:Le
templedePhilae.T.1.Paris1893,tabl.XXXVII;H.Junker:DerGrossePylondesTempelsder
IsisinPhilä.Wien1958,s.9,il.4orazs.26,il.13.
51Zob.m.in.terakotęzMuzeumwBerlinie(nrinw.22737),przedstawiającąmęż-
czyznęwrzymskiejzbroi,trzymającegozawłosylewąrękąpokonanegowroga.L.Ca-
stiglione(DiocletianusunddieBlemmyer.ZAS1970,Bd.96,s.90-103)datowałtenzabytek
naokrestetrarchii(lata284-324),wysuwającprzypuszczenie,żeukazanotuDioklecjana
jakozwycięzcęwbitwienadBlemmyami(rok298).
52Por.np.F.Hintze,U.Hintze:AlteKulturenimSudan.Leipzig1966,tabl.112.
