Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Defnicjaikryteriadiagnostyczneuzależnieńbehawioralnych
29
swojąintensywnościąidługotrwałościąprzyczyniasiędopojawieniasięiutrwa-
leniapatologicznychwzorcówfunkcjonowaniajednostki.Możnazatemprzyjąć,
żewykonywaniepewnychczynnościwceluregulowaniauczućmieścisięnapew-
nymkontinuum:odzachowańprawidłowychpoprzezszkodliwe,patologiczne
zachowaniaażdouzależnieńbehawioralnych.Niewszystkiebowiemczynności,
którepodejmujemywceluzmianynastrojulubpoprawysamopoczucia,noszą
znamionazaburzeń.Czynaprzykładpodjęcieaktywnościwogródkupoburz-
liwymdniuwpracymożnauznaćzaszkodliwe?Cozatemstanowikryterium
odróżniającezachowaniaprzystosowawcze(np.odreagowanienapięciapoprzez
pieleniegrządek)odzachowańpatologicznych(np.nałogowespędzanieczasu
winternecie)?Wliteraturzeniemazgodnościwtymtemacie,apojęciepatolo-
gicznejczynnościniedoczekałosięjednolitejispójnejdefinicji.Wwielubada-
niachwobszarzeuzależnieńbehawioralnychprzyjmujesięrobocządefinicjęna
użytekbadańprowadzonychnadkonkretnączynnością,np.patologicznymko-
rzystaniemzgierkomputerowych.Ichociażpatologicznekorzystaniezenświata
wirtualnego”niejestoficjalnieuznanezaklinicznezaburzenie,badaniajedno-
znaczniewskazują,żepewnaczęśćgraczyspędzanadmiernąilośćczasunagrach
komputerowych,wykazującwielesymptomówpatologicznychzachowań,takich
jaknadmiernezaangażowanie,wycofanie,utratakontroliorazkonfliktyinter-
iintrapersonalne(Charlton,Danforth,2007;Gentile,2009;Grüsser,Talemann,
Grifths,2007).Głównaróżnicamiędzynadmiernymapatologicznymgraniem
dotyczyprzeznaczonegonanieczasu,któryjestnieodpowiedni,leczniekoniecz-
nieproblematyczny.Patologicznegraniedefiniowanejestjakostałaniezdolność
dokontrolinawykówzwiązanychztąaktywnościąmimowynikającychzniej
konfliktówemocjonalnychispołecznych.Takiemyśleniejestspójnezkoncepcją
StantonaPeele’aiwspółautorów(Peele,Brodsky,Arnold,1992),abyuzależnienie
traktowaćjakoproces:każdyznaswżyciuczasamijestmniej,aczasamibardziej
uzależnionyodpewnychzachowań.
Pomysł,żeuzależnienianiekonieczniemusząbyćpowiązanezsubstancja-
michemicznymi,zostałspopularyzowanyprzezPeele’aiArchiegoBrodsky’ego
(1979).Wedługtychautorówosobyuzależnionestająsięzależneodpewnego
układudoświadczeń,któregojednymzprzykładówjestspecyficznareakcjana
substancjechemiczne.Opierającsięnatymzałożeniu,niektórzyzaczęlirozwi-
jaćideę,żeuzależnienieniekonieczniemusisięwiązaćzintoksykacjąchemicz-
ną.Corazczęściejosobypracującezuzależnionymiodalkoholuzauważały,że
wokresieabstynencjipojawiałysięunichkompulsywnenałogowezachowania
związanezwykonywaniempewnychczynności(np.robieniemzakupów,biega-
niemczyuprawianiemhazardu).
PrzedpojawieniemsięDSM-5wliteraturzeodwoływanosięzazwyczajdodwóch
kategoriiklasyfikacyjnychuzależnieńbehawioralnych(tab.1.2).Pierwsza,zapro-
ponowanaprzezGoodmana(1990),wskazuje,żeosobawykazujezachowanie
