Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
rządowych,którepodejmowałyinicjatywynarzeczkompleksowejochronypo-
zostałościmaterialnychiniematerialnychgórnictwa.Wokresierestrukturyzacji
zachowanoczęśćdorobkucywilizacyjnegoepokiindustrialnej.Wieleobiektów
górniczychskatalogowano,opisano,zaopatrzonowdokumentacjęfotograficzną
iumieszczononalistachobiektówchronionychprawem.WPolsceliczne
obiektytegotypuznalazłysięwrejestrachzabytków.Wmiejscowychplanach
zagospodarowaniaprzestrzennegofunkcjonowałyjużjakozabytki,cowymu-
siłookreślonegospodarowanieprzestrzeniąobjętątymiplanami.Dlaochrony
całościdziedzictwapostindustrialnegojestbowiemważne,abywtrakciedzia-
łańrestrukturyzacyjnychniepominąćhistorycznieutrwalonychprocesówizja-
wisk,będącychznacznikamipoprzedniejepoki.
Angielskie,francuskieiniemieckieprzykładypraktykzachowywaniahisto-
rycznieukształtowanegodziedzictwaośrodkówprzemysłutradycyjnegowska-
zują,żedziedzictwotonależyotoczyćopiekąitroską,stanowionobowiem
bazęwarunkującązachowanieikontynuacjędotychczasowegorozwojucywili-
zacyjnego.Napodstawietychdoświadczeńwartopostawićpostulat,którysta-
nowizarazemtezęprzyjętąwniniejszejpracy,amianowicie,żerozwójGórno-
śląskiegoZagłębiaWęglowegorównieżpowinienprzebiegaćwtakisposób,
abyzagwarantowaćzachowanietożsamościkulturowejspołeczeństwa.Wnie-
uchronniezmieniającejsięizmienianejprzestrzenipowinnypozostaćnajcha-
rakterystyczniejszeelementy,stanowiąceojejodrębnościiunikatowości.Są
nimi:szybygórnicze,hałdy,osiedlapatronackie,zabytkowebudynkiinfra-
strukturyprzemysłowej,takiejakcechownieiłaźnie.Śląskieizagłębiowskie
dziedzictwokulturowemaogromnywkładwzasobykulturyPolski,atymsa-
mymcałejEuropy,ponieważ:
1zachowujewartościidokumentujeprzemianyspołeczneukształtowane
wczasachkapitalizmuwEuropiewXIXiXXw.(tworzeniesięklasyro-
botniczej,etosupracygórnika,powstawaniezakładówprzemysłowych,osie-
dlirobotniczychimiastnaterenieGórnośląskiegoZagłębiaWęglowego);
1przypominaetospracypolskiegorobotnikaigórnika,zachowanytakże
wczasachoddziaływaniakulturowo-politycznegonurtumodernizmusocjali-
stycznego;
1postindustrialnedziedzictwoEuropybyłobyniepełnebezpostsocjalistyczne-
gofragmentuhistorycznieukształtowanejprzestrzeni.
Przyjęłam,żerozważającwartościśląskiegoizagłębiowskiegodziedzictwa,
należykorzystaćzdoświadczeńkrajów,wktórychprocesrestrukturyzacjire-
gionówtradycyjnychjestowielebardziejzaawansowanyniżwPolsce.Dobrym
odniesieniemsątudoświadczeniaWielkiejBrytanii1tamprzecieżzaczęłasię
rewolucjatechniczna,Niemiec1kraju,doktóregoGórnośląskieZagłębie
Węglowejestpodobnekulturowo,orazFrancji1gdziejużzlikwidowanoeks-
ploatacjęwęglakamiennego,zatemFrancjabędziemogłanajwcześniejodpo-
