Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Art.11
5.Środkispecjalne
DziałI.Zasadyfinansówpublicznych
Środkispecjalnebyłyformądziałalnościfinansowejjednostkibudżetowej,któramogłaprzy-
bieraćpostaćdziałalnościpodstawowejbądźubocznej.Środkispecjalneniebyływyodrębnione
organizacyjniezjednostkibudżetowej.Wyodrębnienieograniczałosięjedyniedosferyfinanso-
wej,ajegowyrazembyłodrębnyplanfinansowyśrodkówspecjalnychorazodrębny-innyniż
jednostkibudżetowej-rachunekbankowy.Podstawęprawnąfunkcjonowaniaśrodkówspe-
cjalnychstanowiłart.21u.f.p.1998,zgodniezktórymśrodkispecjalnebyłyśrodkamifinanso-
wymigromadzonymiprzezjednostkibudżetowenawyodrębnionychrachunkachbankowych:
1)napostawieodrębnychustaworazuchwałorganówstanowiącychjednosteksamorządu
terytorialnego;
2)ztytułuspadków,zapisówidarowiznwpostacipieniężnejnarzeczjednostkibudżetowej;
3)ztytułuodszkodowańiwpłatnautraconelubuszkodzonemienieoddanejednostcebudże-
towejwzarządlubużytkowanie;
4)ztytułusprzedażyzapasówśrodkówmateriałowychprzechowywanychwcelachmobiliza-
cyjnych
260
.
Wpierwotnymzamyśleśrodkispecjalnemiałybyćinstrumentemzachęcającymjednostkibudże-
towedoposzukiwaniadodatkowych,ubocznychdochodów.Narachunkiśrodkówspecjalnych
odprowadzanowięcprzedewszystkimkwotyuzyskanezwłasnejdziałalnościjaknp.zwynajmu
pomieszczeń,sprzedażyzbędnegosprzętu.Uzyskanewtensposóbdochodyfinansowałykoszty
ichuzyskania,auzyskanenadwyżkiprzeznaczanonauzupełnienieśrodkówjednostki
261
.
Jużnaprzełomielat80.i90.charakterśrodkówspecjalnychzacząłsięzmieniać.Obokśrod-
kówspecjalnychngospodarczych”zaczęłybyćtworzone(napodstawieodrębnychprzepisów
ustawowych)rachunkiśrodkówspecjalnych,naktóremogłybyćkierowanenietylkowpływy
zdziałalnościubocznej(zesprzedażydóbriusług),leczrównieżdochodypowstającewści-
słymzwiązkuzpodstawowądziałalnościąjednostek,przyktórychrachunkitetworzono,lub
nawetdochodypubliczne,naktórychtworzeniejednostkakorzystającaześrodkaspecjalnego
niemiałażadnegowpływu.Tworzenieśrodkówspecjalnychprzyczyniłosięzatemdomoż-
liwościkorzystaniapozabudżetempaństwazczęścinależnychSkarbowiPaństwaśrodków
publicznych.Ponadtowyodrębnionewtensposóbśrodkipublicznebyłyobjętejedyniekon-
troląbudżetowąwykonywanąwograniczonymzakresie,aplanyfinansowetychszczególnych
formbudżetowaniacharakteryzowałysięniedostatecznąjawnościąiprzejrzystością.Zdziałal-
nościąśrodkówspecjalnychzwiązanebyłyzatemistotnewady.Względyteprzesądziłyoich
rychłejlikwidacji
262
.
260
K.Sawicka,Formyorganizacyjno-prawnejednosteksamorządowegosektorafinansówpublicznych,nPrzeglądPrawa
iAdministracji”2000/45,s.17-19.
261
Ł.Zalewski,Gospodarstwapomocniczeniemająmotywacji,abyobniżaćkoszty,nGazetaPrawna”z23.09.2009r.;
Ł.Zalewski,I.Dudzik,Gospodarstwapomocniczezostanązlikwidowane,nGazetaPrawna”z26.10.2009r.
262
A.Gorgol[w:]Zarysfinansówpublicznychiprawafinansowego,red.W
.Wójtowicz,Warszawa2011,s.56in.;C.Kosi-
kowski,Finansepubliczne.Komentarz,Warszawa2003,s.35in.;J.Kiszka,Przekształceniaśrodkówspecjalnychjedno-
stekbudżetowychasystemśrodkówwsektorzefinansówpublicznych-próbaoceny[w:]Ekonomiczneiprawneproblemy
racjonalizacjiwydatkówpublicznych,t.2,Kontrowersjewokółwydatkowaniaśrodkówpublicznychwwybranychdzie-
dzinachfunkcjonowaniapaństwaigospodarkinarodowej,red.J.Głuchowski,A.Pomorska,J.Szołno-Koguc,Lublin
2005,s.112-113.
152
KatarzynaKopyściańska