Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.SzkołaGłównaWielkiegoKsięstwaLitewskiegoaSejmGrodzieński
35
MarcinPoczobutiHieronimStroynowskiprofesorprawanatury
21
.Gwa-
rancjędalszejdobrejpracyszkółwRzeczypospolitejreprezentacjeobu
SzkółGłównychwidziaływjednościKomisji,atakżewnadzieizapewnienia
jednegofunduszuedukacyjnegodlaKoronyiLitwy.Załatwienietychspraw
niebyłorzecząprostą,ponieważnaprzeszkodziestałskorumpowany
przezTargowiczansejm,atakżezależnośćodPetersburga.Jużw27maja
1793rokugenerałrosyjskiiposełnadzwyczajnyJakubSievers
22
,wliście
docarycyKatarzynyIIpisał,iżpalącąsprawądorozstrzygnięciaprzezRosję
powinnobyćzajęciesięKomisjąEdukacyjną.Uważał,że„wskazanajest
pewnazmianaplanuwychowania”
23
.Proponowałtakże,abyszkolnictwo
zrąkpijarówprzeszłopodnadzóreksjezuitów.Niebyłatokwestianowa,
gdyżsamieksjezuicizabiegaliowskrzeszeniezakonuwokresieobrad
SejmuWielkiego,awczasachTargowicyzplanemwskrzeszeniazakonu
jezuitówiprzekazaniamuszkolnictwawystępowalijużwewrześniu
1792rokuczłonkowielitewskiejkonfederacjitargowickiej.Zapowiadali,iż
wtymceluużyją„wszelkichsposobów”,abynauczaniemzajęlisiępo-
nowniejezuici.Przytejokazjijeszczerazpodważalisenskształcenia
wnaukachmatematyczno-przyrodniczychorazkrytykowalimodelświeckiego
nauczyciela.Toswojestanowiskokonfederacjapotwierdziławstyczniu1793
roku
24
.
RozpatrzeniesprawedukacyjnychnaSejmieGrodzieńskimbyłoodsu-
wanewczasie.SukceswzałatwieniusprawPoczobutiŚniadeckiwidzieli
wprzychylnymstosunkukrólaStanisławaAugustaorazpozyskaniuwsparcia
JakubaSieversa.ZtegoteżwzględupodczaspobytuwGrodniezabiegalioni
ospotkaniaztymiosobami.MarcinPoczobutjużpodwóchdniachpobytu
21
J.Wąsicki,Konfederacjatargowicka,op.cit.,s.110;K.Lewicki,JanŚniadeckiobrońcą...,
op.cit.,s.111–112;B.Michalik,T.Mizia,Stosunekkonfederacjitargowickiej...,op.cit.,s.82;
M.Chamcówna,UniwersytetJagielloński...,op.cit.,s.198–199.
22
JakowJefimowiczSievers,generałidyplomatarosyjskiniemieckiegopochodzenia,
został2grudnia1792r.mianowanyposłemnadzwyczajnymipełnomocnymprzykrólu
StanisławieAuguście.PrzybyłdoWarszawy10lutego1793r.izatrzymałsięwpałacu
ambasadyrosyjskiej.14lutego1793r.byłnaaudiencjiukróla,podczasktórejskłoniłgodo
udziałuwpracachkonfederacjitargowickiejiwyjazdudoGrodna.Zob.W.Smoleński,
Konfederacjatargowicka,Kraków1903,s.403,406;A.Trębicki,Opisaniesejmuekstraordynaryjnego
podziałowegoroku1793wGrodnie.Orewolucjiroku1794,oprac.iwstępempoprzedziłJ.Kowecki,
Warszawa1967,s.499;J.J.Sievers,Jakdoprowadziłem...,op.cit.,s.27.
23
Ibidem,s.102.
24
UniwersałwzględemDuchowieństwa.KonfederacjaGeneralnaWolnaW.X.Lit.,flKores-
pondentWarszawski”z11IX1792,nr57,s.515;UniwersałwzględemUrządzeniaDuchowieństwa
wProwincjachRzepltey,flAddytamentdoGazetyWarszawskiej”z16I1793,nr5;J.Hulewicz,
OpiniapublicznawobecKomisjiEdukacjiNarodowej,NadbitkazeflStudiazDziejówKultury
Polskiej”,Warszawa1949,s.38–39;R.Butterwick,Sprawawskrzeszeniazakonujezuickiegowdobie
SejmuCzteroletniego,w:WkładjezuitówdonaukiikulturywRzeczypospolitejObojgaNarodówipod
zaborami,podred.I.Stasiewicz-Jasiukowej,Kraków2004,s.94–95.
