Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
społeczeństwa.Uczniowiemająobowiązekpodporządkowaniasięzasa-
domustalonymprzezinstytucję,wktórejpobierająnauki,istosowania
siędoprogramówzalecanychprzezministerstwaoświaty.Możnapo-
wiedzieć,żenawetwnajbliższejprzeszłościszkołanigdyniezdawałasię
wnajmniejszymchoćbystopniuzainteresowanawarunkamispołecznymi
ifizycznymijejuczniów.Jeżeliwięcuczeńbyłniedożywionylubmiałpro-
blemzewzrokiemczysłuchem,stającsięprzeztomniejsprawnywprzy-
swajaniuwiedzy,poprostuotrzymywałsłabszeoceny.Wadyfizyczne
zaczętobraćpoduwagędopieropóźniej,alejedyniepodkątemhigieny
fizycznej,natomiastnawetdzisiajniktnieuważa,żeumysłuczniamoże
byćzagrożonyinadwątlonywadliwymiinieodpowiednimimetodami.
Kierunek,którypowinnaobraćNowaEdukacja,przedmiotzaintereso-
wańÉdouardaClaparède’a3,koncentrujesięraczejnaliczbiedyscyplin
ujętychprogramemnauczania,dążącdoichograniczeniawceluniedo-
puszczeniadoprzemęczeniaumysłowego,jednakpomijacałkowiciekwe-
stięmetody,dziękiktórejuczniowiemoglibywzbogacićswojąwiedzę,
nietrudzącsię.Wwiększościoficjalnychszkółpaństwowychnajważniej-
szejestzrealizowanieprogramu.Jeżeliduchmłodychstudentówcierpi
naskuteknierównościspołecznychlubkwestiipolitycznychnękających
młodychzwolennikówprawdy,sięgasięponiezawodne,żelaznestwier-
dzenie,żemłodziniepowinnizajmowaćsiępolityką,tylkoskupiaćna
nauceinaukończeniustudiów.Dlategopotemmłodziludzie,opuszcza-
jącymuryuniwersytetów,sątakograniczeniiograbieniintelektualnie,
żeniepotrafiąwskazaćiocenićbieżącychproblemównękającychświat,
wktórymżyją.
Szkolnemechanizmyniemająnicwspólnegozewspółczesnymży-
ciemwspołeczeństwie,aonoijegoproblemyzdająsięwykluczone
zpolaedukacji.Światedukacjitoswoistawyspa,naktórejjednostki
woderwaniuodświataprzygotowująsiędożycia,zktórymnicichnie
łączy.Możesięnaprzykładzdarzyć,żejakiśstudentzapadnienagruźli-
cęiumrze.Czyżniejestrzecząsmutną,żeuniwersytet,szkoła,doktórej
3ÉdouardClaparède(1873–1940),szwajcarskipsycholog[przyp.tłum.].
10
