Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zabawawrodziniepojęć
13
więcejnatężenietychcechmożebyćnieporównywalnieduże),jednakwyraźnie
wykraczająpozaramyzabawy.
WreszcierysunekCprzedstawiarelacjępiramidalną,wktórejgrajesttrak-
towanajakonietylkoszczególna,alewręczwyższaformazabawy.Jejwyróżniki
podobnejaknarysunkuB,jednakdochodzituaspektwartościowaniazabawy
igry.Grastanowidojrzalsząkategorięniżzabawa.
Niektórzyautorzy2,niechcącwnikaćwewzajemnerelacjeomawianychpo-
jęć,korzystajązezbitkisłownej„gryizabawy”dlaokreśleniaobuaktywności.
Koniunkcjatautrwaliłasięzwłaszczawliteraturzemetodycznej,gdzieautorzy
koncentrująsięnaopisiekonkretnychstrategiiludycznych,częstouporządko-
wanychwcałezbiorypropozycjidziałańedukacyjnych,nierozstrzygając,które
znichprzynależądokażdejzdwóchkategoriiiopatrującjewspólnymtytułem
„gryizabawy”(bądź„zabawyigry”).Ichoćjesttookreślenieniewątpliwietraf-
ne,nieposzerzawiedzyczytelnikawaspekciewzajemnychrelacjiobuterminów.
SchematycznieilustrujetorysunekD.
c)Rozrywka
Interesującsięzabawą,częstomożnasięnatknąćnapokrewnyterminroz-
rywka.Rodzisiępytanieozwiązekobupojęć.MarianGolka(2007a,s.20)wy-
jaśnia,że„rozrywkatotrywialna,małoaktywnaimałotwórczapostaćzachowań
quasi-zabawowych,pozbawionanajczęściejistotnegoaspektuzabawy,jakimjest
współdziałaniezinnymiludźmi,natomiastzawierającadominacjęposzukiwania
przyjemnościjakogłównegojejmotywu”.
InnerozróżnieniepomiędzyzabawąarozrywkąproponujeJustynaTruskola-
ska(2007,s.69–70).Jejzdaniem,czynnikiemróżnicującymjestźródło:zabawę
traktujejakowytwórnatury,rozrywkęnatomiastjakowytwórkultury.Zzabawą
mamydoczynieniaprzyokazjiczynności„naturalnych”pierwotnych,instynk-
townychisilnieangażującychemocjonalnie.Zrozrywkązaśwówczas,gdychodzi
owytworykulturywcześniejzaplanowane,przemyślane,przygotowane.Tym
samymzabawymającharakteruniwersalny,ciągłyiwswejpierwotnejtreścipo-
wtarzalnynaprzestrzeniwieków,tymczasemrozrywkajestzmienna,nietrwała
izależnaodkontekstukulturowego,wktórymfunkcjonuje.
BogusławSułkowski(1984,s.53in.)proponujenastępującerozumienietermi-
nówzabawa,grairozrywka.Początkowymzałożeniemjestfakt,żewszystkieprzy-
jemnościczasuwolnegodasięułożyćnaskaliuwzględniającejsiłęibezpośredniość
oddziaływaniainnychosóbnaczłowiekakorzystającegozdanejprzyjemności.Wo-
bectegonapoczątkuskali(znajwyższąlokatą)umiejscawiasięzabawywtowa-
rzystwie,kiedyuczestnicypozostająwstałym,ścisłymkontakcie.Dalejznajdąsię
widowiskaispektakle,wktórychistniejejużpewnabarieramiędzyuczestnikami
wynikającazpodziałunawidzówiaktorów.Wreszciepodkoniecskaliumiejsco-
wićmożnarozrywkidająceszansęjedynienaodległy,pośrednikontakt,wefekcie
2Jesttoszczególniepopularnewśródautorówpodającychpropozycjemetodycznegierizabaw
wwychowaniuprzedszkolnymiwczesnoszkolnym(np.Siek-Piskozub,1995),alewystępujetakżewod-
niesieniudodorosłych(np.Dobroczyński,2005)czyteżopracowańogólnych(np.Napierała,2012).