Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wostatnichdziesięcioleciach[Realepiszetowroku1975]poja-
wiłsięiszerokorozpowszechniłodmiennytypkultury,opartyna
żnychrodzajachprzekazuaudiowizualnegomass-mediów,który
ujawniapoważneproblemyodnośniedofunkcjiinaturysamego
przekazu.Żyjemyobecniewtakimczasie,wktórymdokonujesię
zderzeniekultur.Tonampomagazrozumiećsytuacjęwpewnym
sensiepodobną(chociażwwieluaspektachodmienną)dotej,wja-
kiejżyłPlaton,adopieronatymtlestajesięzrozumiałajegoocena
wartościpisma.Platonbowiemżyłwczasie,kiedywymiarnprzekazu
ustnego”,stanowiącyośnośnąkulturystarożytnej,traciłswojezna-
czenienarzeczwymiarunpisma”,któryzaczynałbraćgórę.Platon
doświadczyłnawetzderzeniasięobydwutypówkulturywsposób
nadzwyczajmocny,awpewnymsensiewręczekstremalny.Zjednej
stronymiałnauczycielaSokratesa,którywsposóbparadygmatyczny
iwznaczeniuglobalnymuosabiałmodelkulturyopartejnanprzekazie
ustnym”.Zdrugiejstronydobrzerozumiałżądaniazwolenników
kulturyopartejnanpiśmie”,atalentpisarski,którymbyłobdarzony,
należydonajwiększychwstarożytnościiwewszystkichepokach43.
GiovanniRealeustawiasięwopozycjidoklasycznego
modeluodczytaniaPlatonazaproponowanegoprzezFriedricha
Schleiermachera.Zgodniezmetodologiąkołahermeneutycz-
negolekturaklasycznaopierasięnaprzekonaniuoautonomii
pismaPlatonaiwyznajeprotestanckąmaksymęsolascriptura,
odrzucająctradycjęprzekazanąprzeznastępcówipośredników.
Tymczasem,jakzwracauwagęReale,jużsamPlatonostrzegał
przedwadliwościątakiejlektury,krytykującmediumpisma,za
pomocąktóregoprzekazywałswojepoglądywdialogach,które
notabenestanowiąoryginalniegatunekustny.Zacentralnądla
nowejinterpretacjiPlatonauważaRealetradycjęniepisaną,prze-
kazywanazustdoustprzezjegouczniów,którazawierałarzeczy
najważniejsze,wszczególnościzostałazbudowanawokółpojęcia
ndrugiegożeglowania”,októrymwzmiankujePlatonwdialo-
guFedon.WpostawiePlatonawobecpismaRealedostrzega
ambiwalencję:nPlatonkrytykujepismoiuważajewyraźnieza
43
G.Reale,Historialozoistarożytnej,t.2,przeł.E.I.Zieliński,Lublin
2001,s.36.
41