Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przedwiekamizwycięstwouważanozapełne,
gdymożnasiębyłosycićłupamiwziętymina
pokonanymwrogu.Wwojnachnowoczesnego
światateżbranesąłupy,choćmówisięjużonich
inaczej,anawet-wsposóbpełnyhipokryzji-
sięjeskrywa.Gorzkimdoświadczeniempolskiej
historiijestfakt,żepozwycięstwiew1920roku
naszymi„łupami”stałysiędobrazrabowaneztere-
nówPolskichprzezzaborców,przedewszystkim
przezcarskąRosję.Potraktacieryskimprzezdługie
latatoczyłysięnegocjacjewsprawieodzyskiwa-
niadziełsztuki,bibliotekiinnychdóbrkultury.
Zarystychheroicznychwręczwysiłkówpolskich
dyplomatów,przedstawicielinaukiikulturykreślą
JerzyMiziołekwtekścieTriumf1920itrofea:
odzyskanienarodowychdóbrkultury,atakże
PiotrJamski,którywartykuleSpiżoweTeDeum
laudamusskupiasięnahistoriidzwonów.
KsiążkęzamykatekstMirosławaNagielskiego,
Smoleńsk-walkaowrotadoMoskwy.Rywa-
lizacjaRzeczpospolitejzMoskwąodominację
wEuropieŚrodkowo-Wschodniej,któryuświada-
mia,żekonfliktyhistorycznemajądługietrwanie,
sycąsięwprawdziewciążnowymiideologiami,
alezakorzenionesąwgeopolityce,odktórejnie
maucieczki.
Mamynadzieję,żepublikacjatastaniesię
istotnymprzyczynkiemdobardziejintensywnego
budowanialegendywielkiegozwycięstwaiżeten
triumfcałegonarodudoczekasięnietylkosto-
sownegomonumentuwWarszawie,ależezajmie
teżwsercachPolakówmiejscetakważne,jak
powstaniewarszawskie1944roku.Nasuwasię
jeszczepytanieomiejscewojnypolsko-bolsze-
wickiejwpercepcjiuniwersalnej.D,Abernon
uznałBitwęWarszawskązajednązosiemnastu
najważniejszychbitewwdziejachświata,aleto
niejegoksiążka,leczKonnaarmiaiDzienniki
IzaakaBabla(1998;2002),uczestnikawojnypo
stroniesowieckiej,sąciąglewznawianeiczytane
nacałymświecie.Naszczęściejesttoprzekaz
nieomalobiektywny,niedeprecjonujepolskich
zwycięstw,niepomijanawetroliamerykań-
skichpilotów,którzyskuteczniewalczylizkonar-
miąBudionnego.Dokonanialotników,między
innymiCedricaFauntleroyaiMerianaCoopera
(zczasemgenerałaarmiiamerykańskiejireżysera,
twórcyfilmuKingKong),wrazzeznakomitym
polskimradiowywiadem-równiekluczowymjak
dlaBrytyjczykówradarwczasiebitwyoAnglię-
tomateriałnietylkonakolejnąksiążkę,aleina
hollywoodzkifilm.Miejmynadzieję,żeobchody
stuleciaBitwyWarszawskiejstanąsięzaczynem
dodalszychdziałańpromującychrolęPolski,jej
orężaijejgenialnychspecjalistówodszyfrów
wwymiarzeuniwersalnym.Atakżezwrócąuwagę
badaczynakoniecznośćnamysłunadznaczeniem
wojnypolsko-bolszewickiejdlakultury.Niniej-
szaksiążkaodsłaniawielebiałychplamikaże
postawićpytaniadotyczącesplotusztukiipolityki.
Obrazyipomnikisąnośnikamipamięci,ichbrak
prowadzidozapomnienia.
Motywemprzewodnimcałejksiążkisąrysunki
StanisławaNoakowskiegoprzedstawiającełuki
triumfalne.Jednesąfantazjaminatematbudowli
wznoszonychodstarożytnościdlauczczeniawiel-
kichzwycięstw,innenależądocykluBramyWol-
nościpowstałegowlatach1920-1924.Sąniezre-
alizowanymidotądmarzeniamitegowybitnego
artystyiarchitektaołukutriumfalnym,którybyłby
godnyuczcićodzyskanieniepodległościijejutrwa-
leniew1920roku.Artystycznewizjebramtrium-
falnychNoakowskiegosąjedynewswoimrodzaju,
gdyżłącząsiłętradycjiklasycznejzrodzimymi,
polskimimotywami.Zawartejestwnichrównież
cośzpoetykimarzeniasztukilatdwudziestych,jak
równieżpewienrodzajwzniosłegoprzesłaniazobo-
wiązującegodostosownegoupamiętnieniatriumfu.
11
