Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
PrzedstawiamypierwszytomartykułówzseriiwydawniczejTransferkulturyarabskiejwdziejach
Polski.Seriataprezentujewynikipraczespołunaukowcówróżnychdyscyplin,realizującegowramach
NarodowegoProgramuRozwojuHumanistykiprojektbadawczypt.Transferkulturowyjakotransdyscyplinarny
elementnaukiostosunkachmiędzykulturowychnaprzykładziewpływówkulturyarabskiejwdziedzictwie
kulturowymPolski(projektnr2bH15015683nalata2016–2019).
Badaczecizajęlisięróżnymielementamiorazdziedzinami,wktórychkulturaarabskazetknęłasięzpolską,
poczynającodwczesnośredniowiecznychznaleziskarcheologicznych,rękopisówwczesnychpodróżniw
arabskichprzezbezpośredniepodróżePolaków,pozostawioneprzeznichpamiętniki,ichudziałwrelacjach
dyplomatycznychzeświatemarabskimponaukę,literaturęisztukę.Wramachprojektuautorzyprzebadalitakże
rolę,jakąodegraliwtransferzekulturyarabskiejdokulturypolskiejpośrednicyoinnympochodzeniuetnicznym.
Niepominiętorównieżsferyduchowej,czylifilozofii,anawetreligiiorazzagadnieńjęzykowych.Jakzatem
widać,zakreszetknięciasiępolskiejkulturyzarabskąjestbardzoszeroki,wielowymiarowyiwielowątkowy.
Wtomieotwierającymserię,zatytułowanymPierwszekontaktypolsko-arabskie,autorzyposzczególnych
opracowańskoncentrowalisięnazbadaniupoczątkówwspomnianegotransferukulturowego
nanajwcześniejszych(niebezpośrednich)kontaktachkulturyarabskiejipolskiej,którychrezultatem
arabskojęzycznerelacjeoPolsceiSłowianachorazelementyarabskiewmaterialnymdziedzictwie
kulturowymPolskiarabskiemonetyiinneźródłaarcheologiczne,atakżerękopisy.
Opracowanietreściwczesnośredniowiecznycharabskojęzycznychrękopisówjakoźródhistorycznych
dotyczącychSłowiańszczyznyiPolskiwprowadzawtematykętransferukulturowegozkulturyarabskiej
dopolskiej.AnalizytychrękopisówdokonałJacekAdamczyk,historyk,ajejrezultatemjestrozdziałdotyczący
obrazuEuropyŚrodkowejiWschodniejwczesnegośredniowieczawoczachpisarzyarabskich.Dostępnerelacje
arabskichiarabskojęzycznychpodróżników,którzydotarlinateziemie,unikatowymźródłemwiedzy
opoczątkachPolskiikrajówsąsiednich.Nieukazującoprawdaściślehistorycznychwydarzeń,aledają
możliwośćwyobrażeniasobieszczegółówżyciacodziennegomieszkańcównaszegoregionuwewczesnym
średniowieczu,nietyleprzedstawiającówczesnerealia,coichpercepcjęprzezposzczególnychpisarzy-
podróżników.
Okontaktacharabsko-słowiańskichwspominatakżesocjologMustafaSwitat,koncentrującsięnadwóch
relacjachoPolsceautorstwaarabskiegogeografaAl-Idrisiego(Al-Idrīsī)orazpodróżnikaIbrahimaIbnJakuba
(IbrāhīmIbnYa‘qūb),piszącegowjęzykuarabskimŻydazAndaluzji,któregosylwetkazaprezentowanajest
bardziejszczegółowo.AutorzbadałkontrowersjedotyczącepochodzeniaIbnJakuba,jegoczłonkostwa
wposelstwiedocesarzaOttonaI,celuwyprawydoEuropy,kwestii,czyjegorelacjajestraportemzwłasnejlub
cudzejpodróżyorazprzedstawiłwybraneinformacjeIbrahimaokrajuMieszkaI.Tekstzawieraponadtohistorię
opracowańkrytycznychoburelacjiautorstwaTadeuszaLewickiegoiTadeuszaKowalskiegoorazichkrótkie
porównanieztłumaczeniamiomawianychtekstów,dokonanymiprzezzagranicznychbadaczy.
SzerzejorelacjachmiędzyAl-AndalusaSłowiańszczyzną(czyraczejmiędzymuzułmańskimkalifatem
hiszpańskimaEuropąŚrodkowo-Wschodnią)napishistoryk-arabistaMateuszWilk.Opisepizodycznych
iutrudnionychkontaktówjestdoskonałymtłemdlazaprezentowanegowpoprzednichtekstachobrazuEuropy
ŚrodkowejiWschodniejorazPolskiwarabskichźródłachwczesnośredniowiecznych,azaszczarelacji
IbrahimaIbnJakuba.Jaksięwydaje,pozajegowizytąwtejczęściEuropyżadnychznaczącychwydarzeńdla
będącegotematemprojektutransferukulturowegoniebyło.
TekstarabistyBogusławaZagórskiegoprezentujekrótkiprzeglądelementówarabsko-muzułmańskich
wpolskimdziedzictwiekulturowym,skupiającsię,jakonaprzedmiociebadańnaukowych,narękopisach
spisanychwjęzykuarabskim,pozyskanychwefekciekolekcjonerstwalubmiędzynarodowegohandlu.
Opracowaneprzezeuropejskichorientalistówiwydanedrukiem,wzbogacająświatowy(orazpolski)dorobek
naukowo-badawczy.ZwłaszczawprzypadkuPolskibadaniarękopisówarabskich(choćniepochodzących
zpolskichzbiorów)stanowiąniesłychaniecenneźródłowiedzyoczasachpoczątkupaństwapolskiego,natemat
którychinnychźródełhistorycznychjestniewiele.Rękopisyarabskiewpolskichzbiorachnatomiast
dowodaminapolsko-arabskiehistorycznezwiązki,zaświchopracowanieigromadzeniemieliswójwkładznani
polscyorientaliści.
Opróczarabskich(arabskojęzycznych)rękopisówważnetakżematerialneśladynajstarszychkontaktów
Słowianzachodnichzkulturąarabską.Opracowanienaichtematnapodstawieanalizyzawartościskarbów