Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wpro​wa​dze​nie:
Mię​dzydwiemarocz​ni​cami
Każdywie,żeKopernik„zatrzymałSłońce,aporuszyłZiemię”,lecz
tylkolepiejpoinformowaniwiedzą,żebyłtowgruncierzeczy
znaczniebardziejprozaicznyzabieg–zamianaukładuodniesienia
związanegozZiemiąnaukładodniesieniazwiązanyzeSłońcem.
Dużeosiągnięcie,ależebyażkojarzyćjezteoriąwzględności
iprzypisywaćKopernikowito,cojestwyłącznązasługąEinsteina?
Jeżelispojrzećnatęsprawęlokalnie,toznaczyzperspektywytego,
codziałosię„wczasachKopernika”,to,istotnie,niemapodstaw,
bywiązaćrewolucjęKopernikazrewolucjąEinsteina.Wtamtych
czasach,jeżeliwogóleużywanopojęciaukładodniesienia,
toczynionotoniewprostiwsposóbintuicyjny.Alerzeczwtym,
żewielkierewolucjenaukowezlokalnejperspektywynigdynie
wyglądająjakwielkierewolucjenaukowe.Trzebadopieroczasu
–niekiedywięcej,niekiedymniej–bydostrzecichprawdziwe
znaczenie.Każdanaukowaprzemiana,atymbardziejprzemiana
rewolucyjna,wymagaprzystosowaniaiprzetasowaniawielupojęć.
Atoniedokonujesięłatwo.Pojęciamajądużąinercję,sąwzajemnie
powiązane,tworząhierarchicznekonglomeraty.Nawetniewielka
zmianawzawartościjednegopojęciadomagasięadaptacjiniekiedy
wielupojęć.Bywa,żecałasiatkapojęciowamusizostać
przeorganizowana–wówczasmówimyorewolucjinaukowej.
Historianaukipokazuje,żeprocesy,jakierewolucjanaukowa
za​po​cząt​ko​wuje,sążmudneipo​wolne.
Prawnicytwierdzą,że„prawoniedziaławstecz”,alezprawami,
którerządząhistoriąnauki,takniejest.Odkrycie,którezmienia
spojrzenienaświat,niepowstajezniczego,leczmakorzeniewtym,
cojepoprzedzało.Pytaniewyłaniasięzsytuacjiproblemowej,którą
stworzyłydotychczasowepoglądy.Bywaitak,żesytuacja
problemowarodzisiępocichu,niezauważona,lubtylkomgliście
przeczuwanaprzezwspółczesnychidopierobłyskjakiegośgeniuszu
wyłuskająspośródsplotuinnychzagadnieńidoprowadzi