Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
SianneNgai
Mającwpamięcioddzielonyparawanemkątbiura,wktórymznajduje
siękopistazopowiadaniaMelville’a,zamysłleżącyupodstawmojejksiążki
możnauznaćzaBartlebiańskiwbardziejrefleksyjnymsensie.Uprzywilejo-
wujeonbowiemokreślonypunktwidzeniatego,coliterackie,byanalizować
problemy,którychznaczenieprawdopodobnieusytuowanejestpozasferą
estetykijakotakiej.DlategoteżprzejmującaniemocBartleby’egomożebyć
równieżzilustrowanaprzezliteraturęczysztukę,rozumianejakostosunko-
woautonomicznedziedziny,któresąmniejlubbardziejmarginalizowane
wcorazbardziejwyspecjalizowanymizróżnicowanymspołeczeństwie.Jak
sugerujeAdornoanalizującyhistoryczneźródłatejestetycznejautonomii,
separacjasztukiodnspołeczeństwaempirycznego”uzyskanawwynikure-
wolucjimieszczańskiejironiczniezbiegasięzcorazwiększąświadomością,
żeniemożedoprowadzićdowyraźnejzmianywspołeczeństwie.Bezsilność
tastajesięwyróżnionymprzedmiotemnpełnejskruchy”samowiedzysztuki,
któraniedawnowybiłasięnaautonomię3.Możnabyjednaktwierdzić,żere-
fleksyjnatroskasztukimieszczańskiejoswojąwłasnąnbezsilnośćizbędność
wświecieempirycznym”uzdalniajądotworzeniateoriinatematspołecznej
bezsilnościwsposóbniedoścignionyprzezinneformypraktykikulturowej4.
JednocześniedyskusjanatematautonomiiestetycznejwTeoriiestetycznej
Adornasugeruje,żeliteraturamożestanowićidealnąprzestrzeńdobadania
brzydkichuczuć.Znajdująsięonebowiempozadziedzinąwłaściwejestetyki,
ponieważkondycjaograniczonejsprawczości,zktórejoweuczuciawynikają,
charakteryzujetakżepozycjęsztukiwbardzozróżnicowanymiskomodyfi-
kowanymspołeczeństwie.
Każdeuczucieomawianewnastępnychrozdziałach:zazdrość,niepokój,
paranoja,irytacja,afektrasowy,któryokreślammianemnanimowalności”
(animatedness)orazdziwnakombinacjaszokuinudynazywananwzniosło-
otępiałością”(stuplimity)dasiępostrzegaćjakopośredniczącemiędzytym,
coestetyczne,atym,copolitycznewwyjątkowysposób.Całapracaujmuje
emocjejakoniezwyklezawikłaneiskondensowaneninterpretacjekłopotli-
wychpołożeń”,czyliznaki,którenietylkouwypuklająróżnepoziomyprob-
lemu(formalne,ideologiczne,socjohistoryczne),aletakżełącząjewcharak-
terystycznysposób5.Skupiamsięwyłącznienanegatywnychafektach,które
pomagająwrozumieniuproblemówstawianychprzezogólnystatuszabloko-
wanejsprawczościodnośniedoinnychludzkichpodmiotóworazspołeczno-
ści.Uważam,żekwestiatamaznaczeniepolityczneniezależnieodtego,czy
przeszkodajestrzeczywista,wyobrażona,czyteżzablokowanasprawczośćjest
indywidualnalubzbiorowa.Brzydkieuczucia,takiejakzazdrość(odczuwana
3Por.T.W
.Adorno,Teoria…,op.cit.,s.408–409.
4Ibidem,s.192.
5R.Terada,FeelinginTeory:Emotionafterthe„DeathoftheSubject”,Cambridge2001,s.57.
